Na spadkobierców przechodzi obowiązek uregulowania zobowiązań spadkodawcy.
Osoba, która została powołana do spadku, powinna sprawdzić, czy masa spadkowa nie jest obciążona długami. Po zmarłym dziedziczy nie tylko aktywa, lecz również pasywa. Na spadkobierców przechodzą też roszczenia i obowiązek płacenia odszkodowań za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań.
Do spadku jako długi spadkowe wchodzą koszty pogrzebu spadkodawcy odpowiadające zwyczajom przyjętym w danym środowisku. Dolicza się do nich koszt nagrobka, jeśli w środowisku zmarłego do zwyczajów należy stawianie go, i koszt kremacji, gdy spadkodawca wyraził taką wolę. Długi spadkowe obejmują też wydatki związane z ostatnią chorobą spadkodawcy oraz wydatki na jego utrzymanie, a nawet koszty remontów, napraw i konserwacji mieszkania, które zajmował (na przykład wydatki na zaadaptowanie mieszkania do potrzeb spadkodawcy, gdy przed śmiercią uległ on wypadkowi i po mieszkaniu poruszał się tylko na wózku inwalidzkim). Do długów spadkowych należą także: koszty postępowania spadkowego, zaspokojenie roszczeń o zachowek oraz wykonania zapisów.
Gdyby spadek był zadłużony, to trzeba sprawdzić, czy warto go dziedziczyć. Niektórzy spadkobiercy chcą nawet spłacić długi zmarłego, aby zatrzymać rzeczy, które pozostawił.
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy (data wskazana w akcie zgonu, nawet jeżeli spadkobierca nie wie, że spadkodawca nie żyje).
Spadkobierca ma pół roku na złożenie oświadczenia o tym, czy spadek odrzuca lub przyjmuje wprost albo z dobrodziejstwem inwentarza. Gdyby nie złożył oświadczenia, automatycznie przyjmie spadek wprost.
Za długi spadkowe spadkobierca odpowiada od momentu, kiedy został spadkobiercą. Do chwili przyjęcia lub odrzucenia spadku ponosi odpowiedzialność za nie tylko z masy spadkowej. Nie odpowiada swoim majątkiem osobistym. Kiedy już przyjmie spadek, odpowiada za długi zmarłego z całego swojego majątku. W razie prostego przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność bez ograniczenia. Natomiast w rzazie przyjęcia z dobrodziejstwem inwentarza odpowiada do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Oznacza to, że spadkobierca odpowiada całym swoim majątkiem, ale do określonej wartości. Po wyczerpaniu tej sumy zostaje zwolniony od dalszej odpowiedzialności.
Spadkobierca musi uwzględnić interesy wszystkich znanych mu wierzycieli. Gdyby stanu czynnego spadku nie wystarczyło na pokrycie wszystkich należności, to nie wolno mu spłacać wierzycieli w takiej kolejności, w jakiej się zgłaszają.
Gdyby spłacił tylko niektóre długi spadkowe, wiedział o istnieniu pozostałych, ale już wyczerpał kwotę ograniczającą jego odpowiedzialność, to ponosi odpowiedzialność za pominięte świadomie długi ponad wartość stanu czynnego spadku. Odpowiada tylko do wysokości, w jakiej miałby obowiązek je uiścić
Gdy spadek odziedziczyło kilka osób, aż do działu spadku odpowiadają solidarnie. Już po podzieleniu spadku spadkobiercy odpowiadają za długi w stosunku do wielkości udziałów.
KROK PO KROKU
• Spadkobierca ustala, czy spadkodawca nie pozostawił długów
• W ciągu sześciu miesięcy podejmuje decyzję o odrzuceniu spadku albo o przyjęciu go
• Przyjmując spadek określa, czy robi to wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza.
JAK TO ZROBIĆ...
Jak najkorzystniej odziedziczyć zadłużony spadek
PROBLEM: Jedyny syn dziedziczy po ojcu z mocy ustawy. Zmarły nie pozostawił testamentu. Zaraz po śmierci spadkodawcy zaczęli zgłaszać się wierzyciele. W jaki sposób syn powinien przyjąć spadek, aby jak najmniej stracić?
ROZWIĄZANIE: W ciągu sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy jedyny spadkobierca powinien złożyć oświadczenie, czy odrzuca zadłużony spadek, a jeśli go przyjmuje, to w jaki sposób. Najkorzystniej byłoby, aby przyjął go z dobrodziejstwem inwentarza. Zanim przystąpi do spłacania długu, powinien ustalić wszystkich wierzycieli. Sam też może znaleźć się na tej liście, jeśli na przykład ponosił wydatki na leczenie ojca, postawił nagrobek itd. To długi spadkowe, które można odliczyć z masy spadkowej.