Stwierdzenie, iż umieszczenie w zakładzie zamkniętym jest „niezbędne” należy rozumieć w taki sposób, że żadne inne prawnie dostępne środki nie stwarzają dostatecznych gwarancji, że sprawca nie popełni czynu zabronionego.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w Częstochowie nie uwzględnił wniosku o zastosowanie wobec podejrzanego A. O. środka zabezpieczającego, polegającego na umieszczeniu go w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. I zwrócił sprawę prokuratorowi do dalszego prowadzenia.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył prokurator. Zarzucił w nim sądowi I instancji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia. W jego ocenie zgromadzony materiał dowodowy, w tym w szczególności pisemna opinia biegłych psychiatrów, wyraźnie wskazują, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że A. O. popełni ponownie czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną. Cierpi on bowiem na schizofrenię paranoidalną. Dodał, że agresywne zachowania ze strony mężczyzny mogą wystąpić, choć nie da się precyzyjnie wskazać w jakich odstępach czasu.

Z tych względów prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi do ponownego rozpoznania.

SO w Częstochowie uznał jednak, że zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Podzielił stanowisko sądu rejonowego, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje na to, iż A.O. swoim zachowaniem wyczerpał znamiona zarzucanego mu przestępstwa z art. 254a k.k.

Ponadto dokonując zarzuconego mu czynu, A. O. z powodu choroby psychicznej, miał zniesioną zdolność rozumienia znaczenia tego co robi i pokierowania swoim postępowaniem. Zatem w konsekwencji nie popełnił przestępstwa. Art. 17 par. 1 pkt 2 k.p.k. nakazuje w takim przypadku umorzyć postępowanie. Zgodnie natomiast z art. 93a k.k. i n. orzeczenie środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy przestępstwa w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym uzależnione jest od spełnienia łącznie następujących przesłanek:

-sprawca popełnia czyn zabroniony w stanie niepoczytalności,

-społeczna szkodliwość czynu jest znaczna,

-zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że ponownie popełni przestępstwo,

-jest to niezbędne, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego związanego z jego chorobą psychiczną.

W ocenie sądu odwoławczego, prokurator nie wykazał jednak by zostały spełnione wszystkie przesłanki wymienione w tym przepisie. Podkreślił jednocześnie, że stwierdzenie, iż umieszczenie w zakładzie zamkniętym jest „niezbędne” należy rozumieć w taki sposób, że żadne inne prawnie dostępne w konkretnej sytuacji środki nie stwarzają dostatecznych gwarancji, że sprawca nie popełni takiego samego lub innego czynu zabronionego.

Z tych względów SO utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

PS

Postanowienie Sądu Okręgowego w Częstochowie sygn. VII Kz 194/16