Linie lotnicze mają prawo zakazać internetowym porównywarkom cen przelotów automatycznego pozyskiwania informacji ze swoich baz danych - uznał Trybunał Sprawiedliwości UE w Luksemburgu na kanwie sprawy Ryanair.

Firma PR Aviation prowadzi stroną internetową, dzięki której można porównywać ceny przelotów różnymi liniami lotniczymi oraz dokonywać rezerwacji po zapłaceniu określonej prowizji. Dane potrzebne do zrealizowania zapytania internauty pozyskiwane są automatycznie. Aby wejść na stronę linii lotniczej za pośrednictwem porównywarki cen trzeba najpierw zaakceptowania ogólnych warunków w odpowiednim okienku dotyczących wyłącznego kanału dystrybucji i dozwolonego użytku (przede wszystkim zakaz wykorzystywania witryny w celach komercyjnych).

Operator lotniczy Ryanair stwierdził jednak, że PR Aviation naruszyła jego prawa związane z bazą danych i postąpiła wbrew ogólnym warunkom użytkowania strony internetowej Ryanaira, mimo ich wcześniejszego zaakceptowania. Sąd w Utrechcie zajmujący się sprawą oddalił jednak żądanie linii lotniczych, uznając, że nie doszło do naruszenia dyrektywy 96/9 w sprawie ochrony prawnej baz danych oraz ustawy o bazach danych. Uwzględnił jednocześnie pozew w części dotyczącej naruszenia praw autorskich oraz nakazał PR Aviation zapłatę odszkodowania z tytułu poniesionej przez linie lotnicze szkody.

Sąd apelacyjny w Amsterdamie uchylił rok sądu I instancji, stwierdzając, że nawet jeśli informacje cyfrowe udostępnione publicznie przez Ryanair podlegają ochronie przysługującej utworom pisanym, to PR Avation nie naruszyła praw autorskich operatora, gdyż postępowała zgodnie z prawem korzystania z jego witryny.

Holenderski sąd najwyższy, który rozpatrywał skargę kasacyjną Ryanaira, podkreślił, że tylko kryterium oryginalności utworu ma znaczenie z perspektywy ochrony prawnoautorskiej, a zbiór danych linii lotniczych go nie spełnia. Miał jednak wątpliwości co do kolejnego zarzutu podniesionego przez operatora, zgodnie z którym sąd niższej instancji błędnie uznał, iż niezastosowanie się przez PR Aviation do umownego zakazu pobierania danych z bazy Ryanaira w celach komercyjnych bez zawarcia pisemnej umowy licencyjnej, nie stanowi naruszenia przepisów. Holenderski sąd zwrócił się więc do TSUE o rozstrzygnięcie, czy zakres stosowania dyrektywy 96/9 obejmuje bazy danych, które nie podlegają ochronie ani z tytułu prawa autorskiego, ani z tytułu prawa sui generis.

Trybunał luksemburski stwierdził, że interes prawny i gospodarczy właściciela bez danych pozwala mu ograniczyć w drodze umowy korzystanie z niej przez osoby trzecie. Dyrektywa 96/9 nie ma bowiem zastosowania do baz danych niepodlegających ochronie prawnoautorskiej ani z tytułu prawa sui generis.

Wyrok Trybunał Sprawiedliwości UE w Strasburgu z 15 stycznia 2015 r. w sprawie Ryanair Ltd. przeciwko PR Aviation BV (sygn. C‑30/14)