Analiza DGP
1 stycznia wszedł w życie nowy regulamin sądu arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej (KIG) – sądu, który jest nie tylko największą tego typu instytucją w Polsce, lecz także znaczącym ośrodkiem w naszej części Europy. Przykładowo w 2013 r. rozpoznał 317 spraw, z czego 37 miało międzynarodowy charakter.
Po zmianach dokument pod względem układu przepisów przypomina najczęściej stosowane regulaminy arbitrażowe na świecie – w tym Międzynarodowej Izby Handlowej (ICC) oraz UNCITRAL. Jednocześnie usunięto z niego przepisy dotyczące postępowania mediacyjnego oraz sporów o domenę internetową, dla których przygotowane zostaną oddzielne procedury.
Dotychczas, gdy w zapisie na sąd polubowny nie wskazano konkretnej wersji regulaminu, która ma być stosowana, obowiązywała ta z chwili zawarcia zapisu (umowa o arbitraż). Teraz właściwy będzie regulamin w brzmieniu obowiązującym w dniu wszczęcia postępowania arbitrażowego. Tym samym jeśli strony nie określiły w umowie, który regulamin sądu arbitrażowego przy KIG ma być brany pod uwagę, to w przypadku sporów wszczętych po 1 stycznia 2015 r. stosowany będzie nowy dokument.
Dużo zmian dotyczy postępowania dowodowego. Na uwagę zasługuje możliwość przeprowadzenia dowodu z pisemnego oświadczenia świadka, które może poprzedzać jego przesłuchanie. Ponadto dowód ze świadka będzie można ograniczyć wyłącznie do złożenia pisemnego oświadczenia, co może okazać się wyjątkowo pomocne w sprawach, w których lista świadków będzie długa, a osobiste stawiennictwo nie będzie konieczne.
Nowością jest także regulacja dotycząca dowodu z opinii biegłego. Wprowadzono dwie możliwości: arbitrzy będą mogli dopuścić dowód z już przygotowanej na zlecenie strony ekspertyzy (prywatna opinia biegłego) lub dokonać wyboru biegłego i zlecić mu sporządzenie opinii. Przy czym arbitrzy będą mogli powołać biegłego wyłącznie na wniosek strony.
Oprócz dotychczasowej możliwości przystąpienia do postępowania osoby trzeciej teraz uregulowano także połączenie odrębnych postępowań arbitrażowych prowadzonych między tymi samymi stronami. Osobną kwestią są trudne do spełnienia przesłanki konsolidacji postępowań, co może utrudnić stosowanie tej instytucji w praktyce.
Zgodnie z nowym regulaminem wyrok powinien zostać wydany w ciągu 9 miesięcy od wszczęcia postępowania. W dotychczasowych regulaminach nie było takich postanowień. Zmiana powinna więc wpłynąć na przyspieszenie procedur.
Jeśli chodzi o koszty postępowania, regulamin z 2007 r. przewiduje zapis ograniczający koszty zastępstwa jednego pełnomocnika do 100 tys. zł netto. Według nowego regulaminu koszty zastępstwa rozstrzygane będą dyskrecjonalnie przez arbitrów. Tak więc w postępowaniu prowadzonym na podstawie obowiązującego od 1 stycznia dokumentu strona, która przegrała, może zostać obciążona obowiązkiem zwrotu całości wynagrodzenia pełnomocnika drugiej strony. Trudno powiedzieć, czy arbitrzy będą ograniczać kwoty dochodzone z tego tytułu, czy też – jak w przypadku wielu zagranicznych instytucji – zasądzać będą całość wynagrodzenia, które zostało zapłacone przez stronę wygrywającą spór.
Tekst nowego regulaminu Sądu Arbitrażowego przy KIG dostępny jest pod adresem http://sakig.pl/