Artykuł 88 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 – dalej ustawa) za osobę usamodzielnianą uznaje pełnoletniego, który opuszcza:
• dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
• dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży
• schronisko dla nieletnich
• zakład poprawczy
• specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy
• specjalny ośrodek wychowawczy
• młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę
• młodzieżowy ośrodek wychowawczy
Każdy, kto kwalifikuje się do powyższej kategorii, w ramach ułatwienia życiowego usamodzielnienia może liczyć na następujące formy pomocy:
• pracę socjalną, która zintegruje go ze środowiskiem
• wsparcie finansowe na usamodzielnienie
• wsparcie finansowe na kontynuowanie nauki
• uzyskanie odpowiednich warunków mieszkaniowych ,także w mieszkaniu chronionym
• zdobycie zatrudnienia
• wsparcie rzeczowe na tzw. zagospodarowanie
Jednak by je uzyskać muszą zajść warunki dodatkowe.
Po pierwsze istotnym jest na jakiej podstawie, dana osoba została skierowana do jednostki. Po drugie przepisy zwracają uwagę na czas, który tam spędziła. Pomoc finansowa na usamodzielnienie lub kontynuowanie nauki przysługuje, tym którzy spędzili w nich więcej niż rok.
Ponadto osoba usamodzielniana musi zostać uznana za zdolną do samodzielnej egzystencji. Dodatkowo musi zobowiązać się do realizacji indywidualnego programu usamodzielniania. Wytyczne, o których mowa ustalane wspólnie z opiekunem usamodzielnienia musi zatwierdzić kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie.
Formy wsparcia wymienione w art. 88 są niedostępne dla osób, które korzystają z pomocy świadczonej na podstawie przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, o czym mówi art. 88 ust. 8 ustawy