TK: Dopuszczalne jest zaskarżenie postanowienia o odmowie zwrotu kosztów pełnomocnika z urzędu

Niedopuszczalność złożenia zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające wniosek pełnomocnika ustanowionego z urzędu o przyznanie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, jest niezgodny z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 394¹ § 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r. w zakresie, w jakim nie przewidywał zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające wniosek pełnomocnika ustanowionego z urzędu o przyznanie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu przed sądem drugiej instancji jest niezgodny z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że zwrot kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu jest jednym z elementów wynagrodzenia za usługi wykonywane przez radcę prawnego i powinien podlegać ochronie właściwej dla praw majątkowych. W systemie prawa brak jest jednak regulacji nakazującej traktować pełnomocnika z urzędu jako stronę czy uczestnika postępowania dotyczącego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej. Nie można jednak podważać jego interesu prawnego w dochodzeniu od Skarbu Państwa powyższych kosztów i zaskarżania rozstrzygnięć zapadłych w tym zakresie- uważa TK.

Zobacz: TK: Brak możliwości zaskarżenia postanowienia PKW jest niezgodny z konstytucją

W ocenie Trybunału skoro ani strona, ani uczestnik postępowania sądowego nie mają interesu prawnego w dochodzeniu od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, interes prawny posiada w takiej sytuacji wyłącznie pełnomocnik ustanowiony przez sąd. Stąd też - na zasadzie analogii do sytuacji procesowej biegłego i świadka - należy pełnomocnikowi z urzędu przyznać legitymację do zaskarżania takich rozstrzygnięć- podkreślił Trybunał.

Zobacz: TK: Miesięczny termin na powołanie sędziego niekonstytucyjny

Kwestia zwrotu pełnomocnikowi z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej jest sprawą w rozumieniu art. 45 ust. 1 konstytucji i powinna zostać rozpoznana w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym. Art. 394¹ § 1 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego nie stwarzał możliwości zaskarżenia takiego postanowienia do sądu drugiej instancji, co jest równoznaczne z naruszeniem istoty prawa do sądu realizowanego w postępowaniu sądowym- wskazał Trybunał.

PS/źródło:TK

Zobacz także:

TK: Winny rozwodu musi płacić alimenty nawet dożywotnio

TK: Pozostawienie bez rozpoznania niekompletnej skargi narusza konstytucję