Wierzyciel przedsiębiorcy działającego w spółce cywilnej nie może roszczeń zaspokoić z jego udziału we wspólnym majątku ani domagać się zapłaty od pozostałych. Za zobowiązania firmy odpowiedzialność jest solidarna.
Czy można ściągnąć długi tylko od jednego wspólnika
Otrzymałam list z żądaniem pokrycia zadłużenia spółki cywilnej. Spółka ma ośmiu wspólników, a tylko niektórzy z nich otrzymali wezwanie do zapłaty. Poinformowano mnie, że po spłacie zadłużenia mogę wystąpić do pozostałych dłużników o zwrot przypadającej na nich sumy. Czy wierzyciel spółki może wybrać sposób ściągnięcia zadłużenia?
Za zobowiązania, które zaciągnęła spółka cywilna, jej wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarnie. Polega to na tym, że wierzyciel spółki może sam wybrać sposób ściągnięcia zadłużenia i domagać się zapłaty od wszystkich wspólników łącznie, tylko od kilku z nich, albo od każdego z osobna. W dodatku z takim żądaniem ma prawo wystąpić odnośnie do całości lub tylko do części świadczenia. Taki rodzaj odpowiedzialności oznacza więc, że wierzyciel swobodnie sam wybiera, do kogo wystąpi z roszczeniem. Jeżeli jednak zostanie całkowicie zaspokojony przez jednego bądź kilku wspólników, to wówczas nie może domagać się zapłaty od pozostałych. Natomiast osoba, która pokryje zadłużenie spółki, może domagać się zwrotu wyłożonych pieniędzy od pozostałych.
Wspólnik odpowiada więc za całość zobowiązań spółki do pełnej wysokości całym swoim majątkiem osobistym, który jest odrębny od majątku spółki.
Zasady odpowiedzialności regulują przepisy kodeksu cywilnego, a wspólnicy nie mogą ich zmienić i w umowie spółki wskazać inny rodzaj płatności. Natomiast mają prawo w inny sposób określić w niej wzajemną odpowiedzialność regresową wówczas, gdy tylko niektórzy z nich pokryją zadłużenia.
Zdarza się, że umowa spółki cywilnej przewiduje odstępstwa od zasady równego udziału wspólników w zyskach i stratach, a nawet zwalnia niektórych od udziału w stratach. Nie ma to jednak żadnego wpływu na odpowiedzialność tych uprzywilejowanych wspólników za zadłużenia spółki i nie powoduje, że nie będą musieli zaspokoić roszczeń jej wierzycieli.
Podstawa prawna
Art. 864 i 867 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy komornik nie musi przestrzegać kolejności
Na pokrycie zadłużenia spółki cywilnej komornik zaczął prowadzić egzekucję z majątku wspólników i nawet nie wytłumaczył im, dlaczego nie ściąga pieniędzy z majątku spółki. Twierdzi, że wierzyciel we wniosku o prowadzenie egzekucji wskazał majątek wspólników. Oni podejrzewają, że zrobił to dlatego, że łatwiej jest spieniężyć ich majątek niż to, co zostało w firmie. Czy najpierw roszczeń nie powinna regulować zadłużona spółka?
Wierzyciel nie musi w pierwszej kolejności prowadzić egzekucji z majątku spółki, a dopiero wówczas, gdy nie pokryje wszystkich swoich roszczeń, kierować jej do osobistego majątku wspólników. We wniosku o egzekucję ma prawo od razu wskazać komornikowi konkretne ruchomości lub nieruchomości należące do wspólnika, bądź domagać się ściągnięcia zadłużenia z jego wynagrodzenia za pracę w innej firmie. Ma prawo swobodnie wybrać majątek, z którego komornik przeprowadzi egzekucję jego należności. Takie stanowisko zajmuje Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie, np. w postanowieniu z 17 stycznia 2003 r. w sprawie sygn. akt I CK 109/02.
Omawiane uprawnienia wierzyciela nie zależą od rodzaju zobowiązania spółki. Dotyczą wszystkich, które powstały w czasie trwania spółki, na skutek działań faktycznych i prawnych, które ona podejmowała dla osiągnięcia celu gospodarczego wskazanego w umowie. Na przykład są to zobowiązania z umów zawartych przez wspólnika, który był umocowany do prowadzenia jej spraw, z czynów niedozwolonych i bezpodstawnego wzbogacenia oraz ze zobowiązań charakterze publiczno-prawnym.
Wierzyciel nie może jedynie żądać egzekucji z majątku osobistego wspólnika za te zobowiązania spółki, które powstały wówczas, gdy nie był on jeszcze wspólnikiem. Chodzi tu o takie przypadki, gdy ktoś wstąpił do już istniejącej spółki.
Natomiast ma prawo domagać się uregulowania roszczeń od osoby, która już ze spółki wystąpiła, a zobowiązanie powstało jeszcze w tym czasie, gdy była wspólnikiem. Odpowiada ona za nie nadal razem z pozostałymi wspólnikami, którzy prowadzą działalność gospodarczą w ramach umowy tej spółki cywilnej.
Podstawa prawna
Art. 864 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy wspólnik może zakwestionować działalność innego
Obawiamy się, że wspólnik prowadzący sprawy spółki doprowadził do powstania zadłużenia. Czy możemy zabronić mu prowadzenia tej działalności?
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzić sprawy spółki. Może to robić bez konieczności podjęcia wcześniej uchwały przez wspólników wówczas, gdy nie przekraczają one zakresu zwykłych czynności spółki. Jednakże każdy wspólnik ma prawo zakwestionować czynność innego, wnosząc sprzeciw w taki sposób, aby dotarł on do wiadomości tej osoby, w dodatku jeszcze przed zakończeniem podważanej czynności lub ostatniej, która finalizuje załatwienie sprawy. Sprzeciwu nie musi uzasadniać, ale musi liczyć się z tym, że brak uzasadnienia będzie miał wpływ na uchwałę podjętą następnie w tej sprawie przez pozostałych wspólników. Gdy w takiej sytuacji wspólnik wykona jednak oprotestowaną czynność, nie czekając na uchwałę wspólników, to wówczas będzie odpowiadał wobec spółki za naruszenie umowy.
Natomiast ten, kto wniósł pochopny sprzeciw, odpowiada przed pozostałymi wspólnikami, gdy udaremnił wykonanie czynności i przez to spowodował szkodę.
Jednak bez takiej uchwały każdy z nich ma prawo wykonać czynność nagłą wówczas, gdy brak działania naraziłby tę spółkę na niepowetowane straty, niekoniecznie majątkowe i duże, ale takie, których nie da się łatwo odrobić.
Podstawa prawna
Art. 865 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy konieczny jest tytuł egzekucyjny
Mój kontrahent działający w formie spółki cywilnej zalega z zapłatą. Chce wreszcie przystąpić do ściągnięcia zadłużenia. Czy muszę wcześnej uzyskać tytuł egzekucyjny i opatrzyć go klauzulą wykonalności?
Aby komornik przeprowadził egzekucję ze wspólnego majątku wspólników spółki cywilnej, wierzyciel musi uzyskać tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom (np. prawomocne orzeczenie sądu, zgoda zawarta przed sądem, akt notarialny o poddaniu się przez dłużnika egzekucji). Sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko dłużnikowi, który został wymieniony w tym tytule. Muszą więc tam być wymienieni wszyscy wspólnicy spółki cywilnej, bo tylko wówczas wierzyciel uzyska przeciwko nim klauzulę wykonalności.
Wierzyciel musi więc dopilnować, aby sąd zasądził roszczenie od konkretnych osób, a nie od spółki, ponieważ wtedy nie zostanie nadana klauzula wykonalności przeciwko jej wspólnikom.
Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie stwierdził, że spółka cywilna nie ma zdolności do działania w postępowaniu egzekucyjnym jako osoba trzecia albo uczestnik niebędący stroną (uchwała z 28 stycznia 1998 r. w sprawie III CZP 168/92).
Podstawa prawna
Art. 778 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Czy zawsze spółka zapłaci za wspólnika
Nie powiodła się egzekucja z majątku osobistego wspólnika spółki cywilnej. Czy zawsze wierzyciel osobisty wspólnika może egzekwować jego zadłużenie z majątku spółki cywilnej?
Wierzyciel osobisty wspólnika może egzekwować jego zadłużenia z majątku spółki cywilnej, ale tylko w określonej sytuacji. Gdy są spełnione następujące wymogi:
ww ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadził bezskuteczną egzekucję z ruchomości zadłużonego wspólnika,
wierzyciel uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania,wierzytelność została stwierdzona tytułem wykonawczym albo administracyjny tytułem wykonawczym,zostało wszczęte postępowania egzekucyjne skierowane przeciwko dłużnikowi.
Wierzyciel osobisty ma wierzytelność wynikającą ze stosunku prawnego, z umowy, z czynu niedozwolonego, aktu administracyjnego, która nie wynika z działalności spółki i dlatego jest skierowana tylko do konkretnej osoby, a nie do wspólnego majątku wspólników bądź do wspólnika będącego osobą odpowiadającą za zobowiązania spółki.
Wierzyciel ma prawo wówczas wypowiedzieć udział swojego dłużnika w spółce na trzy miesiące naprzód, nawet wówczas, gdy została ona zawarta na czas oznaczony. Ma prawo też skorzystać z krótszego terminu wypowiedzenia, ale tylko wówczas, gdy umowa spółki to przewiduje. Gdy na skutek tych działań wierzyciela dłużnik wystąpi ze spółki i rozliczy się z nią, np. otrzyma w gotówce wartość wkładu oznaczoną w umowie spółki, to wówczas ta kwota może zostać zajęta na poczet jego zadłużeń.
Natomiast wierzyciel osobisty wspólnika spółki cywilnej nie może na innych zasadach prowadzić egzekucji z majątku pozostałych wspólników. Zobowiązania wspólników powstałe z tytułu ich udziału w spółce są więc odrębne od ich zobowiązań osobistych.
Podstawa prawna
Art. 778 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Czy z roszczeniem można wystąpić przeciwko spółce
Chcę wnieść pozew do sądu przeciwko spółce cywilnej, który nie zapłaciła. Czy mogę ją pozwać?
Wspólnik spółki cywilnej ma status przedsiębiorcy, natomiast spółka nie jest takim przedsiębiorcą. Dlatego z roszczeniami nie można występować przeciwko spółce cywilnej, ale należy kierować je przeciwko konkretnym wspólnikom.
Majątek spółki jest odrębny od majątku osobistego każdego wspólnika, ma charakter wspólności łącznej, czyli jest niepodzielny, wspólnik nie może go zbywać ani nim rozporządzać, a w czasie trwania spółki nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.
Podstawa prawna
Art. 860 i 862 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).