Poza sprzedażą lekarstw na receptę zakaz dystrybucji towarów przez internet jest zazwyczaj ograniczeniem konkurencji.
Zakazane są porozumienia, których celem, względnie skutkiem, jest ograniczenie konkurencji. Tak stanowi art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (tzw. traktatu lizbońskiego; dalej TFUE). Dlatego też zdaniem luksemburskiego Trybunału Sprawiedliwości klauzula umowna zakazująca sprzedaży w internecie produktów jest niezgodna z traktatem.

Apteczne kosmetyki

Spółka Pierre Fabre Dermo-Cosmétique (PFDC) – której dotyczyła sprawa – produkuje i sprzedaje artykuły kosmetyczne i pielęgnacyjne. Wyroby jej laboratoriów Klorane, Ducray, Galenic i Avene są rozprowadzane przede wszystkim za pośrednictwem aptek. Dzieje się tak zarówno we Francji, jak i w innych państwach europejskich.
Kosmetyki te nie mogą być uważane za leki. Dlatego nie są objęte monopolem aptekarzy przewidzianym w prawie francuskim. Niemniej umowy ich dystrybucji stanowią, że sprzedaż powinna odbywać się w przestrzeni fizycznej, a nie wirtualnej. Obowiązkowa jest przy tym obecność dyplomowanego farmaceuty. Porozumienia te ograniczają zatem sprzedaż przez internet.
Dlatego Autorité de la concurrence, czyli francuski organ ochrony konkurencji, orzekł, że umowy dystrybucji PFDC są porozumieniami antykonkurencyjnymi, niezgodnymi zarówno z prawem francuskim, jak i Unii Europejskiej. Nie mogą zatem korzystać ani z tzw. wyłączenia grupowego, ani indywidualnego.

Ograniczenie konkurencji

PFDC wniosła skargę do Cour d’appel de Paris (jest to paryski sąd apelacyjny). Sąd ten zapytał luksemburski TS, czy bezwzględny zakaz sprzedaży przez internet jest ograniczeniem konkurencji „ze względu na cel”, a także, czy tego rodzaju umowy mogą zostać objęte wyłączeniami przewidzianymi przez traktat lizboński.
Trybunał stwierdził, że porozumienia takie bezsprzecznie oddziałują na konkurencję na wspólnym rynku. Dlatego przy braku obiektywnego uzasadnienia należy uznać je za ograniczenie konkurencji ze względu na cel. Niekiedy właściwości towaru mogą wymagać – dla zachowania jakości i zapewnienia odpowiedniego używania – dystrybucji selektywnej. Żaden jednak wyjątek ograniczający konkurencję nie powinien wykraczać poza to, co w konkretnej sytuacji konieczne. Tym samym Cour d’appel de Paris musi ocenić, czy klauzula umowna zakazująca sprzedaży przez internet produktów PFDC zasługuje na ochronę. Umowa może korzystać z indywidualnego wyłączenia, przewidzianego w art. 101 ust. 3 TFUE. Warunkiem jest jednak, by sąd krajowy stwierdził, że spełnia określone w traktacie warunki.
Wyrok w sprawie C-439/09 Pierre Fabre Dermo-Cosmétique SAS/Président de l’Autorité de la Concurrence i in.
Porozumienia o sprzedaży selektywnej wpływają na konkurencję