Aplikanci sędziowscy i prokuratorscy będą zdawali egzaminy zawodowe polegające na przygotowaniu projektów pism procesowych, rozwiązywaniu kazusów i ustnych odpowiedziach przed członkami komisji.
26 marca 2011 r. wejdzie w życie rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego. Określa ono nowe zasady weryfikowania wiedzy osób, które będą kończyć aplikacje specjalistyczne po reformie związanej z powołaniem Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
Nowe zasady
Zgodnie z nowym modelem egzamin sędziowski i prokuratorski będzie przeprowadzany w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury przed jedną komisją egzaminacyjną, powołaną przez ministra sprawiedliwości. Dotychczas egzaminy odbywały się przed komisjami egzaminacyjnymi powoływanymi odrębnie dla obszaru każdej apelacji.
Zakres, szczegółowe warunki i tryb przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego zostały określone przy uwzględnieniu zakresu merytorycznego odbytych aplikacji oraz form poszczególnych części egzaminu (tj. części pisemnej i ustnej).
Powołanie komisji
Minister sprawiedliwości, po wyznaczeniu terminu egzaminu w porozumieniu z dyrektorem Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury będzie powoływał zespół egzaminacyjny. Jego zadaniem będzie przygotowanie zadań praktycznych na część pisemną oraz kazusów na część ustną egzaminu. Będzie musiał to zrobić, nie później niż na trzy miesiące przed terminem egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego.
Zadania praktyczne zespół będzie mógł opracować na podstawie akt autentycznych spraw, które jego zdaniem mogą zostać wykorzystane na potrzeby egzaminu. W tym celu przewodniczący zespołu będzie mógł zwrócić się o takie akta do prezesów sądów apelacyjnych.
Komisja egzaminacyjna będzie natomiast powoływana nie później niż na miesiąc przed terminem egzaminu.
Egzamin, tak jak w dawnym modelu aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej, będzie się składał z części pisemnej i ustnej. Nowością będzie to, że przed przystąpieniem do części pisemnej egzaminu zdający będą losowali kartę dekodującą z indywidualnym numerem kodu, na której wpiszą swoje dane osobowe (imię, nazwisko, datę urodzenia oraz rodzaj egzaminu), a numer kodu umieszczą na każdym ponumerowanym przez siebie arkuszu pracy.
Etapy egzaminu
Część pisemna egzaminu będzie trwała dwa dni, po 6 godzin dziennie i będzie przeprowadzana przy stałej obecności co najmniej czterech członków komisji egzaminacyjnej.
W przypadku egzaminu sędziowskiego część pisemna polegać będzie na opracowaniu orzeczeń, wraz z uzasadnieniami, w sprawie karnej i w sprawie cywilnej. W przypadku egzaminu prokuratorskiego ta część egzaminu będzie zaś polegała na sporządzeniu apelacji od wyroku w sprawie karnej, pozwu, wniosku albo apelacji w sprawie cywilnej oraz sprzeciwu albo skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Podczas części pisemnej egzaminu zdający będą mogli posługiwać się, tak jak dawniej, tekstami aktów prawnych, komentarzami i zbiorami orzeczeń.
Oceny rozwiązania każdego zadania praktycznego w ramach części pisemnej egzaminu dokonywać będą niezależnie od siebie dwaj członkowie komisji egzaminacyjnej. Każdy z nich wystawi ocenę na piśmie i sporządzi jej uzasadnienie, które dołączone będzie do protokołu posiedzenia komisji. Liczba punktów uzyskanych przez zdającego za rozwiązanie danego zadania praktycznego będzie średnią ocen wystawionych przez obu członków komisji. Liczba punktów, które uzyska zdający z części pisemnej egzaminu, będzie natomiast sumą ocen uzyskanych za poszczególne zadania.
Minimum punktowe
Część ustną egzaminu polegającą na rozwiązaniu kazusów opracowanych przez zespół egzaminacyjny w zestawach, odrębnie dla każdej dziedziny prawa lub nauki pokrewnej, przeprowadzać będą poszczególni członkowie komisji egzaminacyjnej, każdy w ramach swojej specjalizacji, w obecności pozostałych członków komisji. Członkowie komisji egzaminacyjnej będą mogli zadawać pytania uzupełniające, związane z treścią kazusu z wylosowanego zestawu.
Oceny rozwiązania zadań praktycznych w ramach części pisemnej egzaminu, jak i oceny rozwiązania kazusów w ramach części ustnej egzaminu wyrażane będą w systemie punktowym. Do części ustnej egzaminu dopuszczeni zostaną zdający, którzy uzyskali określone w przepisach rozporządzenia minimum punktów z części pisemnej egzaminu.
Warunkiem dopuszczenia do części ustnej egzaminu sędziowskiego jest uzyskanie z części pisemnej co najmniej 80 punktów, z kolei prokuratorskiego – co najmniej 120 punktów.
Do części ustnej egzaminu nie zostanie dopuszczony zdający, który za rozwiązanie jednego z zadań praktycznych uzyskał 0 punktów.
W przypadku egzaminu prokuratorskiego, dodatkowym warunkiem będzie uzyskanie pewnej liczby punktów za rozwiązanie każdego z zadań praktycznych.
Określono też sposób ustalenia końcowego wyniku egzaminu, którego podstawą będzie łączna liczba punktów uzyskanych przez zdającego z obu części egzaminu.
Pisemny egzamin praktyczny
Zadania praktyczne na część pisemną egzaminu sędziowskiego będą polegać na sporządzeniu:
● orzeczenia, wraz z uzasadnieniem, w sprawie karnej
● orzeczenia, wraz z uzasadnieniem, w sprawie cywilnej.
Zadania praktyczne na część pisemną egzaminu prokuratorskiego będą polegać na sporządzeniu:
● apelacji od wyroku w sprawie karnej
● pozwu, wniosku albo apelacji w sprawie cywilnej
● sprzeciwu albo skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Podstawa prawna
Art. 1 – 29 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 1 marca 2011 r. w sprawie przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego (Dz. U. nr 54, poz. 283).
