Tylko przy umowie sprzedaży osoby, którym przysługuje prawo pierwokupu do zbywanego udziału w mieszkaniu, przysługuje pierwokup.
Rodzeństwu przysługiwała połowa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Pozostała część przysługiwała ich kuzynce, która swój udział zamieniła na mniejsze mieszkanie. Taka umowa jest ważna, mimo że pozostałemu rodzeństwu przysługiwało prawo pierwokupu lokalu.
Od 2003 roku możliwe jest zbywanie nie tylko spółdzielczego własnościowego prawa do całego lokalu, lecz również udziału w takim prawie. W takim przypadku pozostałym współuprawnionym przysługuje prawo pierwokupu. Umowa zbycia ułamkowej części prawa może być więc zawarta dopiero po wcześniejszym zawiadomieniu uprawnionych lub pod warunkiem, że ze swojego prawa oni nie skorzystają. W przeciwnym razie umowa jest nieważna.
Zgodnie z kodeksem cywilnym pierwokup jest ściśle związany z umową sprzedaży, a nie z innymi przypadkami zbycia rzeczy (np. z darowizną lub zamianą). Artykuł 596 kodeksu cywilnego przewiduje, że jeżeli ustawa lub czynność prawa zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej (prawo pierwokupu), stosuje się w braku przepisów szczególnych przepisy kodeksu cywilnego. W ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych nie ma jednak szczególnych przepisów regulujących sposób wykonania prawa pierwokupu i jego skutki. Dlatego zastosowanie ma art. 600 par. 1 k.c. Przepis ten odnosi się do umowy sprzedaży. Nie może być stosowany do zamiany. Wszystko dlatego, że w przepisach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych znalazło się nieprecyzyjnie pojęcie zbycia ułamkowej części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
W konsekwencji w razie zbycia ułamkowej części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego pierwokup ma zastosowanie jedynie, gdy do zbycia doszło w wyniku sprzedaży. Przy zamianie prawo pierwokupu nie powstaje.
Ważne!
W razie zbycia ułamkowej części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego pierwokup ma zastosowanie jedynie, gdy do zbycia doszło w wyniku sprzedaży
PODSTAWA PRAWNA
Art. 172 ust. 6 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2001 r. nr 4, poz. 27 ze zm.).