Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych przez niespełna dziesięć lat obowiązywania była już ośmiokrotnie nowelizowana. Trybunał Konstytucyjny siedem razy orzekał o niekonstytucyjności zawartych w niej norm. Zarówno środowiska zrzeszające spółdzielców, jak i przedstawiciele władz spółdzielni wskazują na konieczność uchwalenia nowej ustawy.
– Po ostatnich dwóch wyrokach Trybunału Konstytucyjnego praktycznie wszyscy znawcy prawa spółdzielczego orzekli, iż przepisów tych nie da się już poprawić i trzeba zaprojektować i uchwalić nową ustawę – mówi Gabriela Morawska- Stanecka, radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych GMS w Katowicach.
W maju ze skargą do Komisji Europejskiej wystąpiła Krajowa Rada Spółdzielcza. Jeden z zarzutów dotyczył przekształcania spółdzielczych praw do lokalu w odrębną własność.

Kontrola spółdzielni

Także członkowie spółdzielni od lat skarżą się na prawo. Prowadzi ono do nadużyć, szczególnie w dużych spółdzielniach mieszkaniowych.
– Członkowie spółdzielni liczących ponad tysiąc członków są pozbawieni realnej kontroli nad poczynaniami prezesów. Należałoby ustawowo zapewnić kontrolę spółdzielni mieszkaniowych przez Najwyższą Izbę Kontroli – mówi Andrzej Krzyżański, prezes Krajowego Związku Lokatorów i Spółdzielców.

Społeczny projekt

Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych wziął sprawy w swoje ręce i wystąpił z inicjatywą obywatelską nowej ustawy. Projekt został złożony do Sejmu.
– Do najważniejszych przewidzianych w projekcie zmian należy powrót do możliwości ustanawiania własnościowego prawa do lokalu. Dodaje się też wprost postanowienie dotyczące prowadzenia przez spółdzielnię działalności oświatowej, społecznej i kulturalnej, dotychczas regulowane pośrednio – mówi dr Piotr Michał Kosmęda, radca prawny w LEXdirekt Widziewicz Szepietowski Kancelaria Radców Prawnych.
Istotne dla niewielkich spółdzielni jest też zlikwidowanie obligatoryjnego stosowania ustawy o własności lokali w przypadku wyodrębnienia wszystkich lokali oraz doprecyzowanie zasad rozliczeń ze wspólnotą.

Wyższe opłaty

– Na uwagę zasługuje przede wszystkim zwiększenie zobowiązań członków spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu – komentuje Krzysztof Topolewski, adwokat w P.J. Sowisło & Topolewski.
Według obecnego brzmieniem ustawy członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Zgodnie z projektowanymi zmianami, oprócz opłat, do uiszczania których zobowiązane są te podmioty w obecnym stanie prawnym, członkowie zobowiązani są w szczególności do ponoszenia również innych zobowiązań spółdzielni związanych z nieruchomością, w której lokal jest położony.
– Taka redakcja przepisu może budzić zastrzeżenia. Nie jest w nim wprost wskazane, do ponoszenia jakich zobowiązań członkowie spółdzielni będą zobowiązani – dodaje Krzysztof Topolewski.