Jakie obowiązki będzie miał wojewoda w związku z przekazaniem nadzoru nad strażami miejskimi? Czy w praktyce będzie wiązało się to ze zmianami w strukturze organizacyjnej urzędów wojewódzkich i koniecznością zatrudnienia dodatkowych pracowników?

Przekazanie nadzoru nad strażami gminnymi (miejskimi) w ręce wojewodów to krok w dobrą stronę. Wojewoda jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie i zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej (w tym policji), reprezentuje Skarb Państwa oraz właśnie – sprawuje nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego.

Obecny rząd kontynuuje decentralizację państwa, przekazując kolejne kompetencje administracji rządowej w ręce samorządów. Wzmacnia jednak równocześnie nadzór wojewody nad sprawami bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wpisuje się w to nowelizacja ustawy o strażach gminnych z 22 maja 2009 r..

Dotychczas nadzór nad strażami sprawował komendant główny policji, po nowelizacji – sprawuje go wojewoda. To oznacza, że musi on sporządzać roczny plan kontroli straży – w porozumieniu z komendantem wojewódzkim policji – do końca listopada roku poprzedzającego. Przedstawiciele wojewody są też członkami komisji kontrolnych. Dane ewidencyjne straży (etaty, wyposażenie itp.) muszą być przekazywane do końca lutego każdego roku nie komendantowi głównemu policji, a wojewodzie (za jego pośrednictwem zaś – ministrowi spraw wewnętrznych i administracji).

Warto podkreślić, że nadzór administracji rządowej (wojewody) obejmuje kwestie zgodności działań straży z obowiązującym prawem. W praktyce kontrolowana będzie znajomość przepisów przez strażników oraz ich właściwe stosowanie podczas wykonywanych czynności. Mowa przede wszystkim o przepisach związanych z użyciem broni, jej przydziału, przechowywania i ewidencjonowania oraz stosowania środków przymusu bezpośredniego. Straż spełnia bowiem rolę służebną wobec społeczności lokalnej, a swoje zadania ma wykonywać z poszanowaniem godności i praw obywateli. Wojewoda może też sprawdzać wyniki działań straży. Bezpośredni nadzór nad ich działalnością (organizacyjną czy też operacyjną) nadal sprawują organy samorządu, czyli wójt lub burmistrz (prezydent miasta).

W województwie mazowieckim władze samorządowe powołały 49 jednostek straży gminnych, połowa funkcjonariuszy pełni służbę w Warszawie. Ich głównym zadaniem jest ochrona porządku publicznego. Finansowane są z budżetu gminy. Nowe zadanie nie wiąże się jednak ze zmianami w strukturze urzędu.

Jacek Kozłowski, wojewoda mazowiecki