Porozumienia wspólników (akcjonariuszy) są umowami zawieranymi w celu uregulowania kwestii, które nie mogą być umieszczone w umowie spółki z o.o. lub statucie spółki akcyjnej.
Na zasadzie swobody umów wspólnicy (akcjonariusze) oraz inne osoby, które mają interes w określonym funkcjonowaniu spółki, mogą w porozumieniu uzgodnić postanowienia kształtujące politykę gospodarczą spółki, jej skład osobowy, układ stosunków kapitałowych czy też zasady wykonywania praw udziałowych. W praktyce najczęściej porozumienia wspólników (akcjonariuszy) dotyczą zasad zbywania praw udziałowych (akcji) w spółce, zasad wykonywania prawa głosu, sposobu głosowania na zgromadzeniach i w radzie nadzorczej nad określonymi kwestiami, a także zasad i poziomu wypłaty dywidendy przez spółkę.
Niewykonanie przez strony porozumienia wspólników (akcjonariuszy) wynikających z niego obowiązków stanowi niewykonanie umowy i skutkuje odpowiedzialnością kontraktową na podstawie art. 471 i nast. k.c. Odpowiedzialność ta ma jednak charakter jedynie odszkodowawczy. W związku z tym nie realizuje w pełni założonego celu porozumienia w postaci uzyskania określonych zachowań czy też świadczeń stron.
Istnieją jednak sposoby, aby zabezpieczyć realne wykonanie porozumienia wspólników (akcjonariuszy). Takim sposobem „egzekucji” postanowień wynikających z porozumienia, o ile nakładają one obowiązek złożenia woli określonej treści (np. głosowania w określony sposób bądź zawarcia umowy sprzedaży udziału), jest chociażby wystąpienie do sądu z powództwem o stwierdzenie obowiązku złożenia oświadczenia woli określonej treści orzeczeniem, które zastępuje to oświadczenie (art. 64 k.c. w zw. z art. 1047 k.p.c.).
Antycypując ewentualne ryzyko niewykonania zobowiązań takiej treści, strony porozumienia mogą też udzielić sobie pełnomocnictw do dokonania określonych czynności objętych porozumieniem, np. głosowania na walnym zgromadzeniu i jednocześnie zastrzec ich nieodwołalność (art. 101 k.c.). Jest to w tym wypadku dopuszczalne, bo uzasadnione treścią stosunku prawnego (porozumienia).