Trzy pytania do... dr TOMASZA ZALASIŃSKIEGO, z Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka - Jaką rolę w procesie stanowienia prawa pełni lobbing?
TOMASZ ZALASIŃSKI
Lobbingiem, zgodnie z definicją ustawową, jest każde zgodne z prawem działanie zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa. Zawodową działalność lobbingową stanowi natomiast zarobkowy lobbing prowadzony na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia ich stanowiska w tym procesie.
Można dyskutować, czy definicja ta jest sformułowana prawidłowo. Liczne nowelizacje oraz to, że prawodawca rzadko dokonuje pełnej oceny ich wpływu na gospodarkę, powodują, że przedsiębiorcy, ich stowarzyszenia czy izby gospodarcze częściej korzystają z usług doradztwa regulacyjnego oferowanych m.in. przez kancelarie prawnicze. W ramach tych usług dokonują one oceny jakości projektu, badają jego konstytucyjność, zgodność z prawem wspólnotowym oraz skutki wejścia w życie. Wyniki tych analiz poznaje prawodawca w toku postępowania legislacyjnego. W ten sposób działania lobbingowe – w ich pozytywnym praworządnym znaczeniu – są stale obecne w procesie tworzenia prawa.
Co pozwala ograniczyć ryzyko korupcji w procesie stanowienia prawa?
– Najważniejsza jest stabilizacja systemu prawnego i planowanie działalności legislacyjnej. Częste i fragmentaryczne zmiany prawa są pokusą dla podmiotów forsujących propozycje legislacyjne o wątpliwych intencjach i celach. Istotne są także konsultacje społeczne, które powinny być prowadzone w sposób możliwie szeroki i transparentny. Powinien istnieć obowiązek odniesienia się do każdej uwagi i uzasadnienia, dlaczego ją przyjęto lub nie. Jeśli przedsiębiorca będzie miał świadomość, że uczestnictwo w konsultacjach społecznych dostatecznie ochroni jego interesy gospodarcze, to nie będzie poszukiwał osobistych kontaktów z politykami.
Znaczenie ma też jawność działalności prawodawczej i lobbingowej. Wszystkie dokumenty zgromadzone w toku prac legislacyjnych, wyniki konsultacji międzyresortowych, konsultacji społecznych powinny zostać udostępnione na stronach Biuletynu Informacji Publicznej.
Warto byłoby także rozważyć reformę ustawy o lobbingu, gdyż w obecnym kształcie jest w dużym stopniu niefunkcjonalna.
Jaka jest granica między lobbingiem a korupcją w procesie stanowienia prawa?
Korupcja, nie tylko w przypadku lobbingu, ale także wszystkich działań z udziałem organu władzy publicznej, w których ma on wydać władcze rozstrzygnięcie w danej sprawie, zaczyna się w momencie, gdy korzyści majątkowe są przekazywane piastunom tych organów.