Jak rozwód wpływa na dziedziczenie? Czy były małżonek dziedziczy po zmarłym? Wiele zależy od tego, czy mowa o dziedziczeniu ustawowym czy testamentowym.
Rozwód, a dokładniej wyrok rozwodowy sprawia, że związek małżeński ustaje, a byli małżonkowie traktowani są jak obce sobie osoby. W większości przypadków oznacza to, że nie dziedziczą po sobie w razie śmierci jednego z nich. Ale nie zawsze tak jest. Czy mimo rozwodu może się zdarzyć, że były współmałżonek otrzymuje spadek po drugim?
Rozwód a dziedziczenie ustawowe
Gdy zmarła osoba nie zostawiła po sobie testamentu ma miejsce dziedziczenie z ustawy. W Kodeksie cywilnym wymienione zostały osoby, które dziedziczą po zmarłym. Została w nim określona także kolejność dziedziczenia i udziały spadkowe.
Zgodnie z przepisami, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. W przypadku gdy małżonkowie nie mają dzieci, na podstawie ustawy dziedziczy małżonek i rodzice.
Przepisy te nie dotyczą jednak małżonków rozwiedzionych. Rozwód znacząco wpływa na dziedziczenie ustawowe - sprawiając, że nie ma możliwości dziedziczenia po byłym małżonku. Oznacza również, że nie ma możliwości uzyskania zachowku po zmarłym byłym małżonku.
Rozwód a testament
Inaczej jest w przypadku testamentu. Dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem z ustawy. Oznacza to, że do dziedziczenia ustawowego dochodzi w momencie, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu lub żadna ze wskazanych przez niego w testamencie osób nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Jeżeli zatem istnieje testament, to dziedziczą osoby w nim wskazane. W testamencie można powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Nie ma przeszkód, aby spadkobiercą uczynić byłego męża lub żonę.
Testament w praktyce zachowuje więc moc nawet po rozwodzie, co sprawia, że istnieje możliwość dziedziczenia przez byłego małżonka w zakresie wskazanym w tym dokumencie. Były małżonek ma również prawo do zachowku, jeśli został sporządzony testament wraz z takim zapisem.
Dziedziczenie po małżonku w przypadku separacji
Możliwość dziedziczenia po współmałżonku w przypadku separacji zależy od tego, czy separacja jest formalna czy faktyczna. W przypadku separacji formalnej, gdy sąd orzekł w wyroku o separacji, a orzeczenie się uprawomocniło współmałżonek wyłączony jest od dziedziczenia.
Z kolei separacja faktyczna oznacza, że małżonkowie nie żyją ze sobą, ale nie sformalizowali tego stanu, wobec czego w świetle prawa są w takim przypadku w dalszym ciągu małżonkami, a co za tym idzie - dziedziczą po sobie nawzajem.
Spadek dla dzieci rozwiedzionych małżonków
Z uwagi na to, że byli małżonkowie są dla siebie w świetle prawa spadkowego zupełnie obcymi osobami w pierwszej kolejności dziedziczą po nich dzieci (jeśli ich nie ma – rodzice oraz inne osoby w kolejności wskazanej przez prawo).
Co więcej, dzieci ze związków nieformalnych dziedziczą na równi z dziećmi ze związków formalnych, przez co dzieci z małżeństwa nie są pod tym względem uprzywilejowane. Na równi są także dzieci adoptowane.