Jak długo rodzic powinien płacić alimenty na dziecko? Czy można uchylić się od tego obowiązku przypadku pełnoletniego studenta? Oto najważniejsze przepisy i przykłady z orzecznictwa.
Alimenty na studenta. Jakie są przepisy?
Przepisy w tej kwestii nie są jednoznaczne. Otóż zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątkiem jest tu sytuacja, gdy dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres takich świadczeń zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb dziecka, z drugiej zaś – od zarobkowych i majątkowych możliwości rodzica.
Ważne
Rodzice mogą jednak uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Stanowi o tym art. 133 § 3 k.r.o.
Sądy: Nie ma granic czasowych. Przykłady z orzecznictwa
Przykład
„Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ustanawia żadnych sztywnych granic czasowych obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci, czy to w postaci określonego terminu, w którym należne są alimenty (…) czy też w postaci maksymalnego wieku osoby uprawnionej lub zobowiązanej do świadczeń. Podkreśla się, że jakkolwiek pełnoletność z istoty rzeczy zmienia ogólną sytuację prawną dziecka, to nie determinuje ustania obowiązku alimentacyjnego obciążającego rodziców. Przyjmuje się zgodnie, że jeśli dziecko w normalnym biegu spraw podejmuje studia celem uzyskania zawodu zgodnie ze swoimi zainteresowaniami, z reguły obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci ustaje po skończeniu studiów, chociaż może w wyjątkowych wypadkach trwać dłużej” – przypomina Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z 12 września 2023 r. (II Ca 932/23).
Pamiętajmy, iż każda sytuacja jest inna. Sąd bada zatem które wydatki studenta są rzeczywiście usprawiedliwione, a także w jakim stopniu mogą być sfinansowane przez rodzica.
Przykład
„Dziecku, które podjęło wyższe studia przysługuje w stosunku do rodziców roszczenie alimentacyjne, w zasadzie do ich ukończenia. Tak jest jednak z reguły wtedy, gdy dziecko nie mające jeszcze określonego zawodu od razu po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia wyższe. Odmiennie przedstawia się jednak sprawa, gdy dziecko ukończyło średnią szkołę zawodową, uzyskało konkretny zawód dający możliwość zatrudnienia i nie podjęło od razu wyższych studiów. W takim wypadku dziecko, którego wiek przekracza znacznie normalny wiek młodzieży rozpoczynającej wyższe studia, nie może żądać od rodziców finansowania znacznie spóźnionych studiów, lecz powinno podjąć pracę zarobkową i wykorzystać szerokie możliwości, jakie państwo stwarza osobom dorosłym w zakresie zaocznych studiów wyższych” – stwierdził przykładowo Sąd Najwyższy w wyroku z 27 grudnia 1976 r. (sygn. III CRN 280/76).
Przykład
„Jeżeli dotychczasowe kwalifikacje dziecka nie zapewniają mu odpowiedniego poziomu życia i w związku z tym zamierza ono podnieść te kwalifikacje, podejmując np. studia wyższe, okoliczność, że przed tymi studiami już pracowało i pobierało wynagrodzenie za pracę, nie zwalnia rodziców od alimentacji na tej podstawie, że dziecko jest już w stanie utrzymać się samodzielnie” - uznał jednak Sądu Najwyższy w wyroku z 11 lutego 1986 r. (sygn.. II CRN 439/85).
Pozew o uchylenie alimentów
Jeżeli dziecko jest już w stanie utrzymywać się samodzielnie (np, podczas studiów zaocznych zdobyło dobrze płatną pracę), to rodzic może złożyć do sądu pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Pismo takie składa się w sądzie rejonowym. Należy uiścić opłatę w wysokości uzależnionej od wartości przedmiotu sporu.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809; ost. zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 1606)
