Jakie prawa przysługują przedsiębiorcy, który jest świadkiem w postępowaniu karnym?
Przestępstwo na szkodę spółki
Zdarza się, że przedsiębiorca – członek zarządu spółki – zawiadamia prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę spółki. Dochodzi wtedy do jego przesłuchania przed organami ścigania, a nawet kilka lat później może on otrzymać wezwanie z sądu do stawiennictwa w charakterze świadka.
Procedura karna przewiduje, że każdy obywatel ma obowiązek stawiennictwa, gdy jest wzywany jako świadek.
Co więcej, taki świadek ma również obowiązek odpowiedzi na zadawane mu pytania. Wyłączenia w tym zakresie dotyczą sytuacji, gdy oskarżonym w postępowaniu jest osoba najbliższa dla świadka bądź gdy udzielenie odpowiedzi naraziłoby jego lub osobę mu najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Kto reprezentuje nieobecnego przedsiębiorcę

Zobacz również
Obowiązek stawienia się przed sądem

Osoba, która składała zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa na szkodę spółki, ma zatem obowiązek stawienia się przed sądem i złożenia zeznań nawet w sytuacji, gdy już nie zajmuje się jej interesami.

Nieusprawiedliwione niestawiennictwo grozi karą porządkową do 10 tys. zł.

Często zdarza się jednak, że osobą, która występowała w imieniu spółki, jest cudzoziemcem, który do czasu rozpoczęcia postępowania sądowego zostaje przeniesiony – nawet w ramach tej samej grupy – do pracy w innym kraju.
Czy wtedy ma on również obowiązek stawiennictwa i kto opłaci koszty jego podróży?
Otóż w tym zakresie rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 stycznia 2002 roku stanowi, że osoba zamieszkała za granicą może stawić się w sądzie dobrowolnie, a kierowane do niej wezwanie nie może zawierać zagrożenia środkami przymusu.
Ponad dwa lata - tyle czasu spędza polski przedsiębiorca przed sądem gospodarczym
Ponad dwa lata - tyle czasu spędza polski przedsiębiorca przed sądem gospodarczym

Zobacz również
Zwrot kosztów poniesionych przez świadka
To samo rozporządzenie nakazuje poinformować świadka, że otrzyma w wysokości określonej prawem polskim zwrot wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem, w tym kosztów utrzymania, przejazdu i noclegu oraz równowartość utraconego zarobku.

Tu jednak czeka naszego przedsiębiorcę pewne rozczarowanie, gdyż przepisy w tym zakresie pochodzą oryginalnie z 1950 roku, a zawarte w nich stawki przewidują zwrot kosztów w wysokości 9 złotych za nocleg i 30 złotych z tytułu utraconego zarobku.

Kodeks postępowania karnego daje świadkom możliwość ustanowienia pełnomocnika, który będzie obecny podczas przesłuchania.
O tym, czy pełnomocnik zostanie dopuszczony do danej czynności procesowej, zdecyduje – w zależności od tego, kto będzie jej gospodarzem – prokurator bądź sąd, po rozważeniu, czy obrona interesów świadka tego wymaga.
Takim pełnomocnikiem może być radca prawny bądź adwokat. Jego zadaniem będzie zwrócenie uwagi, aby w czasie przesłuchania nie doszło do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa. W sytuacji zaś, gdy w przesłuchaniu udział bierze tłumacz, obronę interesu przedsiębiorcy można rozumieć jako dbanie o właściwe przełożenie terminów technicznych czy związanych ze specyfiką sprawy.

Porady Udzieliła Mec. Aleksandra Oziemska
adwokat w kancelarii White & Case

Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 stycznia 2002 r. w sprawie szczególnych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych (Dz.U. z 2002 r. nr 17, poz. 164).
Dekret z 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz.U. z 1950 r. nr 49, poz. 445).