Jakie są różnice między spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a spółką akcyjną, jeżeli chodzi o odpowiedzialność za zwrot nienależnych wypłat dokonanych na rzecz wspólników (akcjonariuszy)?
Przepisy kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) przewidują w takim przypadku kilka istotnych różnic między obydwoma rodzajami spółek (art. 198 i 350 k.s.h.). Po pierwsze, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązek zwrotu dotyczy bezprawnych wypłat uzyskanych przez wspólnika, a więc ogranicza się do świadczeń pieniężnych (np. zwrot dywidendy lub zaliczki dywidendowej, dopłat, wynagrodzenia za umorzone udziały, wynagrodzenia za świadczone usługi). W przypadku zaś spółki akcyjnej obowiązek taki rozciąga się na wszelkiego rodzaju świadczenia (pieniężne i niepieniężne). Po drugie, w spółce akcyjnej obowiązek zwrotu nie dotyczy przypadku otrzymania przez akcjonariusza w dobrej wierze dywidendy lub zaliczki dywidendowej, natomiast w spółce z o.o. wspólnik zawsze będzie zobowiązany do zwrotu takiej wypłaty, chyba że upłynął okres przedawnienia.
Po trzecie, jeżeli zwrotu wypłaty nie można uzyskać od wspólnika ani od osób odpowiedzialnych za wypłatę (np. członków zarządu), za ubytek w majątku spółki z o.o., odpowiadają wspólnicy w stosunku do swoich udziałów. W przypadku zaś spółki akcyjnej akcjonariusze nigdy nie ponoszą odpowiedzialności za zwrot bezprawnych świadczeń.
Po czwarte, w spółce akcyjnej istnieje możliwość zwolnienia od odpowiedzialności członków zarządu lub rady nadzorczej za zwrot nienależnych świadczeń. W spółce z o.o. zwolnienie z odpowiedzialności ww. osób jest niedopuszczalne.
Powyższe różnice prowadzą do konkluzji, że w przypadku spółki z o.o. możliwość dochodzenia zwrotu nienależnych wypłat jest w zasadzie nieograniczona i niezależna od wiedzy wspólnika o bezprawności otrzymanej wypłaty, natomiast w spółce akcyjnej występują istotne ograniczenia podmiotowe w zakresie zwrotu nienależnych świadczeń, przy jednoczesnej możliwości zwolnienia tych podmiotów z odpowiedzialności.