ORZECZENIE - Fakt rozłożenia długu na raty nie usprawiedliwia naliczania przez wierzyciela odsetek znacznie przekraczających ustawowe. Sąd może ustalić, że zastrzeżone w umowie odsetki są rażąco wygórowane tylko w pewnym zakresie.
Sąd Apelacyjny w Katowicach wydał wyrok, w którym uznał, że w sytuacji, gdy między stronami umowy nie można mówić o ekwiwalentności świadczeń, odsetki ustalone na poziomie 0,7 proc. za każdy dzień zwłoki należy uznać za rażąco wygórowane.
Jak przypomniała Iwona Wilk, sędzia sprawozdawca, w stosunku do przedsiębiorców prowadzących zawodowo działalność gospodarczą należy stosować surowe kryteria ocen z punktu widzenia uczciwości, rzetelności lub obowiązku zachowania lojalności. Aby stwierdzić, czy wysokość zastrzeżonych umownie odsetek może być uznana za rażąco wygórowaną, trzeba wziąć pod uwagę okoliczności danej sprawy. W rozpatrywanej sprawie sędziowie uznali, że pomiędzy stronami nie wystąpiła ekwiwalentność świadczeń. Powódka bowiem jedynie nabyła w drodze cesji wierzytelność, której spłaty domagała się od pozwanego dłużnika. Tak więc w ogóle nie świadczyła na rzecz dłużnika. Zdaniem sędziów ustalenia odsetek umownych w wysokości 0,7 proc. za każdy dzień zwłoki nie usprawiedliwia także fakt, że wierzyciel zgodził się na rozłożenie długu na raty. Jak podkreślała Iwona Wilk, to jedyne ustępstwo wierzyciela na pewno nie powoduje, że ustalenie odsetek na tak wysokim poziomie może być uznane za zgodne z dobrymi obyczajami kupieckimi i rzetelnością kupiecką. Ponadto sędziowie przypomnieli, że zgodnie z treścią art. 58 par. 3 kodeksu cywilnego za bezwzględnie nieważną może być uznana także część czynności prawnej. W takim przypadku czynność pozostaje w mocy, co do pozostałych części, których nieważności nie stwierdzono. Oznacza to, że nieważność bezwzględna umowy z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego istnieje z mocy prawa w zakresie ustalonym przez sąd.
Możliwe jest więc ustalenie, że zastrzeżone w umowie odsetki są rażąco wygórowane tylko w pewnym zakresie, a w pozostałej części wyższej od ich ustawowej wysokości nie są nadmierne.
Sygn. akt I ACa 1791/06