SENTENCJA Prokurator może korzystać z przywileju dostępu do wszystkich ekspertyz, ale musi on być uzasadniony potrzebą ochrony porządku prawnego. Jednak nie powinien on być stosowany tak, aby stawiać stronę postępowania cywilnego w niepotrzebnie niekorzystnej pozycji względem prokuratora. SYGN. AKT 46917/99 Stankiewicz/Polska
W przetargu zorganizowanym skarżący państwo Stankiewicz, jako jedyni jego uczestnicy, nabyli nieruchomość stanowiącą własność urzędu miejskiego za kwotę 202 tys. zł. Prokurator rejonowy w Bolesławcu, działając na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustawy z 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa i innych państwowych osób prawnych, wytoczył przeciwko skarżącym powództwo cywilne, wnosząc o zasądzenie od skarżących kwoty 111 046 zł. Prokurator powołał się na art. 7 kodeksu postępowania cywilnego i wskazał na uprawnienie do wszczęcia postępowania, przysługujące prokuratorowi jako strażnikowi porządku prawnego. Prokurator podniósł, iż skarżący nabyli przedmiotową nieruchomość w ramach procedury odszkodowawczej przewidzianej dla osób, które pozostawiły mienie nieruchome na terenach zabużańskich.
Sprawa przeszła przez wszystkie instancje i wreszcie dotarła do Trybunału Praw Człowieka.
Skarżący podnieśli, iż odmowa zasądzenia kosztów procesu poniesionych przez nich w związku z postępowaniem zakończonym oddaleniem powództwa wniesionego przez prokuratora naruszyła ich prawo do rzetelnego procesu sądowego, zagwarantowane w art. 6 Konwencji. Artykuł 6 par. 1 w omawianym zakresie brzmi następująco: Każdy ma prawo do (...) rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez (...) sąd (...) przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym(...).
W omawianej sprawie Trybunał zauważa, że skarżący posiadali prawo do zaliczenia wartości nieruchomości w Trembowli, stwierdzone przy nabyciu w 1992 r., w przetargu publicznym nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa. Następnie pewność prawna co do własności nieruchomości nabytej w ten sposób została zagrożona poprzez wytoczenie powództwa cywilnego przez prokuratora. W sytuacji, gdyby działanie prokuratora okazało się skuteczne, skarżący musieliby zwrócić pełną kwotę, jaką otrzymali, kiedy w 1994 r. sprzedali osobie trzeciej przedmiotową nieruchomość, zakupioną na podstawie ich prawa do zaliczenia.
Faktyczne i prawne tło sprawy nie powinno być pominięte przy ocenie tego, czy w sprawie skarżących postępowanie było rzetelne w rozumieniu art. 6 Konwencji. Trybunał przypomina w tym zakresie swój wyrok w sprawie Broniowski przeciwko Polsce. Mając na względzie wszystkie czynniki Trybunał wyraża pogląd, że postępowanie cywilne było skomplikowane.
Dodatkowo Trybunał jest zdania, iż w powyższych okolicznościach, jak również mając na uwadze wartość przedmiotu sporu, decyzja skarżących o skorzystaniu z pomocy procesjonalnego pełnomocnika nie może być uznana za nieuzasadnioną.
Trybunał uznał również, iż skarżący doznali szkody niemajątkowej z powodu stresu związanego z zaskarżonymi wyrokami sądowymi. Mając na uwadze okoliczności sprawy i dokonując oceny w oparciu o zasadę słuszności, Trybunał zasądził na rzecz skarżących 2,5 tys. euro z tytułu szkody niemajątkowej plus jakikolwiek podatek jaki może być nałożony od tej kwoty.