Organ sądowy kontrolujący zasadność zatrzymania osoby nielegalnie przebywającej w kraju może przyjąć jej wniosek o ochronę międzynarodową – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE.
Sprawa dotyczyła obywatela Mali, który wraz z innymi imigrantami przebywającymi na łodzi w okolicach wyspy Grand Canaria został przejęty przez hiszpańskie służby ratownictwa morskiego. Miał zostać deportowany, jednak poinformował o zamiarze złożenia wniosku o ochronę międzynarodową.
W związku z tym zatrzymano go w ośrodku detencyjnym dla uchodźców. Mężczyzna złożył zażalenie do sądu śledczego, twierdząc, że jego zatrzymanie jest niezgodne z unijnymi dyrektywami o procedurach i przyjmowaniu. Sąd hiszpański zwrócił się do TSUE z pytaniem, czy jest on przewidzianym w tych dyrektywach „innym organem”, który może przyjmować wnioski o ochronę międzynarodową, a także z pytaniem o ocenę zasadności zatrzymania obywatela Mali.
TSUE wskazał, że ustawodawca unijny celowo napisał o „innym organie”, by możliwie szeroko określić katalog podmiotów, jakie mogą przyjmować tego typu wnioski. Sąd jest więc bez wątpienia jednym z nich. Celem dyrektywy było bowiem zapewnienie łatwego i skutecznego dostępu do procedury udzielania ochrony międzynarodowej. Odebranie tej możliwości sądowi byłoby zaś poważnym utrudnieniem dla wnioskodawcy, gdyż często wysłuchanie przed sądem jest pierwszą okazją do złożenia takiego wniosku. Na sądzie śledczym ciążą więc określone obowiązki. Musi on poinformować osobę ubiegającą się o ochronę o sposobach dopełnienia formalności. Ponadto sąd powinien sam przekazać akta sprawy organowi właściwemu do rejestracji takich wniosków. Trybunał podkreślił też, że do wystąpienia z takim wnioskiem potrzebna jest jedynie wola wnioskodawcy.
Ponieważ według przepisów unijnych samo ubieganie się o ochronę międzynarodową nie może być powodem zatrzymania w ośrodku detencji, a w tej sprawie nie wypełniono żadnego z sześciu warunków takiego zatrzymania, należy je uznać za nieuzasadnione.
orzecznictwo
Wyrok TSUE z 25 czerwca 2020 r., sygn. akt C-36/20 PPU.
