MRPiPS: Będzie więcej narzędzia do zwiększenia ochrony ofiar przemocy domowej

W odpowiedzi wiceminister rodziny Elżbieta Bojanowska poinformowała, że w resorcie są obecnie prowadzone prace nad założeniami do zmian w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Planowane jest m.in. wprowadzenie do ustawy o policji mechanizmów mających na celu szybką i skuteczną izolację sprawców przemocy przed wszczęciem postępowania karnego.

O umożliwienie policji - już na etapie interwencji - odizolowania sprawcy od ofiary, apelują od dawna organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Obecnie są takie możliwości – np. przez wydanie nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego lokalu, czy też zakazu zbliżania się albo kontaktowania się z ofiarą - ale może to zrobić albo prokurator albo sędzia, zatem jest to związane z procedurami karnymi, nie ma takich uprawnień policja. Zatem odseparowanie sprawcy od ofiary jest kwestią dni, tygodni, niekiedy miesięcy. Tymczasem potrzebne są narzędzia możliwe do zastosowania na miejscu zdarzenia, kiedy dochodzi do interwencji.

"Tymczasowy nakaz opuszczenia lokalu, działający natychmiast i niezależnie od jakiegokolwiek postępowania, jest konieczny dla ochrony ofiary przemocy w rodzinie. Musimy ofierze zapewnić bezpieczeństwo w sytuacjach, gdy jej zdrowie lub wręcz życie jest zagrożone i w takich przypadkach szybko odizolować od niej sprawcę. To nie ofiara powinna opuszczać wspólny dom, tylko sprawca" - oceniła zapowiedzi MRPiPS dr Sylwia Spurek, zastępczyni RPO ds. równego traktowania.

W piśmie do rzecznika Bojanowska zwróciła uwagę, że obowiązki wynikające z konwencji o zapobieganiu przemocy są w większości zbieżne z polskim prawodawstwem w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

"Zmiany konieczne do wprowadzenia zostały uregulowane m.in. w Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 poprzez np. uruchomienie ogólnopolskiego telefonu zaufania, który zgodnie z harmonogramem będzie funkcjonował od 2017 r." - poinformowała wiceminister.

Przypomniała, że w kraju funkcjonują 4 infolinie ogólnopolskie oraz 467 infolinii lokalnych (z czego 116 całodobowych i 351 dostępnych w określonych godzinach) dla osób chcących uzyskać pomoc oraz niezbędne informacje.

"MRPiPS zdaje sobie sprawę, iż istnieje zapotrzebowanie na dodatkową ogólnopolską infolinię, jednocześnie wyraża nadzieję, że mnogość rozwiązań systemowych w zakresie przeciwdziałania przemocy na terenie kraju umożliwi osobom potrzebującym uzyskanie właściwej dla nich pomocy" - napisała Bojanowska.

Poinformowała, że resort nie dysponuje środkami na wcześniejsze uruchomienie telefonu; zwiększenie finansowania zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz realizacja nowych zadań, w tym utworzenie całodobowej infolinii, nastąpi w przyszłym roku; środki na ten cel - w wysokości 340 tys. zł rocznie - powinny zostać zaplanowane w budżecie Ministra Zdrowia.

Ponadto, jak dodała Bojanowska, w latach 2018-2019 planowane jest utworzenie dwóch specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie jako wypełnienie zobowiązania dotyczącego rozwoju sieci placówek dla osób doznających przemocy.

Poinformowała też, że planowane zmiany w ustawie mają przede wszystkim poprawić funkcjonowanie systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - zarówno na szczeblu lokalnym, jak i centralnym.

Poza zmianami dotyczącymi izolacji sprawców, resort rodziny planuje uproszczenie procedury „Niebieskiej Karty”, rozszerzenie uprawnień do stosowania jej dla innych służb, np. kuratorów sądowych, żandarmerii wojskowej. Planowane jest też wprowadzenie konieczności stosowania programów psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc w rodzinie jako dodatkowych oddziaływań, obok programów korekcyjno-edukacyjnych.

Wprowadzona ma zostać również nowa forma przemocy w rodzinie, czyli przemoc ekonomiczna, której - jak podkreśliła Bojanowska - doświadcza wiele osób ze strony swoich najbliższych, zwłaszcza starszych i niepełnosprawnych.

Wiceminister zapewniła, że projekt założeń do zmian w ustawie zostanie poddany szerokim konsultacjom społecznym i debacie ze środowiskiem naukowym.