Przejęcie przez ministra sprawiedliwości funkcji prokuratora generalnego, wprowadzenie Prokuratury Krajowej i powołanie w miejsce prokuratur apelacyjnych prokuratur regionalnych - to niektóre zmiany, jakie przewiduje reforma prokuratury PiS. Projekt nowej ustawy wpłynął do Sejmu w Wigilię.

Jak wynika z uzasadnienia, likwidacja prokuratur apelacyjnych wiąże się przede wszystkim ze zmianą zadań tych jednostek, które koncentrowały się dotąd na kwestiach nadzorczo-sądowych. Prokuratury regionalne skupią się na ściganiu najpoważniejszych przestępstw finansowo-gospodarczych i skarbowych oraz organizacji pracy prokuratur niższego szczebla. Wydziały zamiejscowe do spraw przestępczości zorganizowanej i korupcji mają zostać przeniesione do Prokuratury Krajowej.

Do istotnych zmian należy też utworzenie w ramach tej ostatniej wydziału spraw wewnętrznych, który ma się zajmować prowadzeniem postępowań przygotowawczych dotyczących czynów przestępnych popełnianych przez sędziów, prokuratorów i asesorów, a także wykonywanie funkcji oskarżyciela publicznego w tych sprawach przed sądem. "Z założenia będzie to wydział powołany do ścigania przestępstw o szczególnie wysokim stopniu społecznej szkodliwości z uwagi na znamiona podmiotowe czynów tj. z uwagi na osoby ewentualnych sprawców, których głównym zadaniem winno być strzeżenie praworządności a więc sędziów, prokuratorów i asesorów." - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Do głównych kompetencji Prokuratury Krajowej ma należeć zapewnienie udziału prokuratora w postępowaniu przed TK, SN i NSA, prowadzenie i nadzorowanie śledztw, sprawowanie nadzoru instancyjnego i służbowego nad postępowaniami prowadzonymi w prokuraturach regionalnych i prowadzenie ich wizytacji. Kierujący tą strukturą prokurator krajowy będzie pierwszym zastępcą prokuratora generalnego, powoływanym przez premiera na wniosek PG spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej.

Projekt ustawy przewiduje też, że śledztwa zawiłe pod względem faktycznym lub prawnym oraz takie, w których materiał dowodowy jest obszerny, mogą być powierzane specjalnym zespołom prokuratorów i prowadzone na poziomie Prokuratury Krajowej, niezależnie od właściwości jednostki organizacyjnej, jeśli taką decyzję podejmie prokurator generalny. W skład takich zespołów będą mogli wchodzić funkcjonariusze innych służb państwowych, a również - charakterze doradców lub konsultantów - prokuratorzy lub sędziowie w stanie spoczynku (ale bez wpływu na treść czynności procesowych).

W uzasadnieniu projektu ustawy czytamy, że "Prokurator Generalny odzyskuje w tej ustawie realną władzę nad prokuraturą z zachowaniem niezależności prokuratora w zakresie prowadzonego śledztwa. Zlikwidowana dlatego zostaje kadencyjność stanowisk funkcyjnych i kierowniczych w prokuraturze, tak aby Prokurator Generalny ponoszący pełną odpowiedzialność za funkcjonowanie całej prokuratury, miał możliwość swobodnej ograniczonej tylko ustawą polityki kadrowej”. Aby osiągnąć ten cel, ograniczona ma zostać rola konkursów na stanowiska prokuratorskie oraz zmniejszy się wymiar czasu pracy na poszczególnych poziomach, wymagany do awansu. Ma to promować "młodych, wyróżniających się i dynamicznych prokuratorów".