Projekt założeń ustawy o ponownym wykorzystaniu danych sektora publicznego, (angielskie re-use) przygotowało Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Nowe prawo ma zastąpić część przepisów obecnej ustawy o dostępie do informacji publicznej, regulującej dziś udostępnianie danych m.in. przez urzędy.

Nowe przepisy mają dostosować polskie ustawodawstwo do unijnej dyrektywy 2013/37/UE, która powinna była zostać wdrożona do polskiego prawa do 18 lipca 2015 r. Przewiduje ona udostępnienie do ponownego wykorzystania także części zasobów bibliotek, muzeów i archiwów.

Przykładem już działającego takiego ponownego wykorzystania informacji publicznej są popularne wyszukiwarki połączeń autobusowych i tramwajowych w dużych miastach, takie jak jakdojade.pl, które powstały w oparciu o zgodę na przetwarzanie rozkładów jazdy i tras poszczególnych linii. Nowe przepisy pozwolą również przetwarzać - także dla celów komercyjnych - zdigitalizowane zdjęcia z I wojny światowej, obrazy Jana Matejki, skany archiwalnych dokumentów czy starych map.

Udostępnianiu będą jednak podlegać tylko te informacje sektora publicznego, które nie są przedmiotem praw własności intelektualnej osób trzecich. Chodzi tu przede wszystkim o autorskie prawa majątkowe.

Według wyjaśnień autorów regulacji re-use koncentruje się na wykorzystywaniu gospodarczej wartości informacji sektora publicznego, gdzie służy ona jako materiał surowy dla rozwoju nowych produktów i usług. Podmioty publiczne są twórcami i dostawcami oryginalnego materiału, a sektor prywatny odgrywa istotną rolę jako uczestnik i pośrednik procesu przetwarzania informacji pomiędzy źródłem informacji (podmiot publiczny) a końcowym użytkownikiem.

Jak podkreśla MAC, projekt założeń nie nakłada jednak na podmioty zobowiązane obowiązku digitalizacji zasobów, jedynie obowiązek udostępnienia w takiej formie, jaka istnieje w chwili realizacji wniosku. Dlatego, jeśli dany zasób nie jest zdigitalizowany, nie ma obowiązku jego udostępnienia w formie zdigitalizowanej. Resort ma jednak nadzieję, że nowe przepisy zachęcą instytucje do digitalizowania swoich zbiorów, ułatwią też uzyskiwanie funduszy ze środków unijnych na ten cel.

Informacje od gminy odbierzemy e-mailem
Informacje od gminy odbierzemy e-mailem

Zobacz również

Dodatkowo, choć udostępnianie danych publicznych do ponownego wykorzystania ma być - co do zasady - bezpłatne, w myśl projektu muzea, archiwa i biblioteki będą miały możliwość pobierania wyższych opłat niż ograniczone do kosztów bezpośrednich (przewidziane dla pozostałych podmiotów zobowiązanych).

"Opłaty te będą mogły uwzględniać maksymalnie koszty gromadzenia, produkowania, reprodukowania, rozpowszechniania, ochrony i ustalania praw wraz z rozsądnym zwrotem z inwestycji, co pozwoli nie tylko na pokrycie kosztów, ale i wypracowanie środków, który będzie mógł być przeznaczony na dalszą cyfryzację zbiorów" - napisało MAC w uzasadnieniu do projektu.

Według planów resortu rozsądny zwrot z inwestycji dla tych instytucji nie będzie mógł przekraczać 5 proc. powyżej stopy referencyjnej NBP.

Otwarcie kolejnych zasobów ma wyzwolić potencjał gospodarczy i społeczny, tkwiący w ogromnych ilościach danych gromadzonych przez instytucje publiczne, spowodować wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki oraz stworzyć nowe miejsca pracy.

Według wyliczeń cytowanych w teście regulacyjnym do projektu, na poziomie unijnym szacuje się, że wartość rynku opartego o udostępnioną informację publiczną to 32 mld euro w 2010 r. (ok. 0,25 proc. PKB); cały wpływ na gospodarkę (uwzględniając pozytywny wpływ na produktywność w innych obszarach) - ok. 143 mld euro w 2008 r.

W kontekście polskim, jak pisze MAC w teście regulacyjnym, "możliwość wykorzystania informacji sektora publicznego to szansa dla przedsiębiorców, którzy chcą na ich podstawie stworzyć nowe produkty i usługi. Głównym beneficjentem (...) będą firmy działające w sektorze kultury i kreatywnym. Jego wielkość w Polsce szacowana jest na ok. 4,8 proc. PKB, a liczba podmiotów na 173 tys. W ostatnich latach sektor sukcesywnie zwiększa swój udział w polskim PKB (z 4 proc. w 2009 r. do 4,8 proc. w 2013 r.)".

Z kolei raport WISE i Centrum Cyfrowego "Rynek Produktów, usług i treści cyfrowych opartych na ponownym wykorzystaniu sektora publicznego w Polsce" szacuje obecny wpływ tego sektora na polską gospodarkę na 2,6 mld zł.