Raport wskazuje też, że mimo wejścia w życie nowelizacji Prawa zamówień publicznych w październiku ub. roku, która miała skończyć z dyktatem najniższej ceny jako decydującym kryterium w przetargach, nadal wiele urzędów opiera postępowania głównie na cenie. Spośród przebadanych przez Fundację CentrumCSR podmiotów, pod kątem uwzględniania społecznych i środowiskowych skutków zamówień, lepiej od samorządów wypadły instytucje centralne.

"Zamieszczane przez nie (urzędy centralne) klauzule społeczne stanowią aż 33 proc. wszystkich. Uwzględniało je pięć z dziewięciu monitorowanych urzędów" - wskazano opisie raportu. Jak twierdzi cytowany w nim Tadeusz Joniewicz z Fundacji CentrumCSR.PL, fakt, że instytucje centralne zaczynają stosować takie klauzule, cieszy, jednak wciąż jest ich zbyt mało.

"Nadal mówimy o przypadkach jednostkowych, a nie systemowym działaniu. Wciąż za mało jest publicznych deklaracji wyrażających poparcie dla stosowania klauzul społecznych i zielonych (środowiskowych). Nasze badania nie mają napiętnować, ale zwiększać świadomość" - mówi Joniewicz.

Raport wykazał, że z korzystnych dla pracowników rozwiązań w przetargach, ani razu nie skorzystały: rządowe Centrum Usług Wspólnych, Ministerstwo Infrastruktury i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Jako negatywny przykład kierowania się wyłącznie kryterium ceny, wskazano także przetarg Kancelarii Sejmu na utrzymanie zieleni.

Wśród pozytywnych przykładów, raport wymienia z kolei zamówienia organizowane przez: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Kancelarię Prezydenta RP, Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Środowiska. Podkreśla jednocześnie, że wciąż są to pojedyncze przetargi.

Niemrawa walka w ministerstwach o jakość zamówień publicznych
Niemrawa walka w ministerstwach o jakość zamówień publicznych

Zobacz również

Jak przypominają w komunikacie autorzy raportu, klauzule społeczne w zamówieniach publicznych to np.: wymóg zatrudnienia przy wykonywaniu zadań związanych z zamówieniem więcej niż 50 proc. osób niepełnosprawnych, grup zagrożonych wykluczeniem społecznym (bezrobotni i młodociani w celu przygotowania do pracy, byli więźniowie) oraz zatrudnianie pracowników na podstawie umowy o pracę.

"Warto pamiętać, że choć zamówienia wydają się sprawami dość odległymi i typowo urzędniczymi, ich efekty odczuwamy w naszym w codziennym życiu. Przy kontraktach dla administracji publicznej jest zatrudnione mnóstwo ludzi. To, m.in. ochrona, personel sprzątający, kierowcy, specjaliści od utrzymania zieleni. Odpowiednie zapisy zawarte w zamówieniu pozwalają zapewnić im odpowiednie warunki pracy, godziwą i pewną wypłatę, zatrudnienie na etat" – wskazuje Tadeusz Joniewicz.

Joniewicz dodaje również, że przetargi organizowane przez urzędy, mają wpływ również na środowisko, m.in. liczbę wycinanych drzew czy emisji spalin. "Warto zastanowić się, jak wydać te ogromne środki odpowiedzialnie i zrobić podwójny pożytek z jednej rozdysponowanej kwoty" - mówi.

Raport Fundacji CentrumCSR powstał na podstawie analizy ponad 1100 ogłoszeń o zamówieniach publicznych, przeprowadzanych przez najważniejsze instytucje centralne, a także w pięciu miastach: Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Warszawie i Katowicach. Dane były zbierane od lipca do grudnia 2014 r. Jak dodaje Joniewicz, Fundacja nadal monitoruje ogłoszenia, a badania potrwają do marca 2016 roku.

CSR (ang. Corporate Social Responsibility - CSR) czyli Społeczna Odpowiedzialność Biznesu zakłada odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko. Odwołuje się do zrównoważonego rozwoju społecznego, uwzględniania oczekiwań interesariuszy, zgodności z prawem i międzynarodowymi normami postępowania oraz dobrowolnego uwzględniania interesów społecznych i ochrony środowiska.