Mimo że mediacje w sprawach cywilnych funkcjonują w polskim porządku prawnym już od 2005 r., to liczba ugód zawieranych w ich wyniku nie przekracza 0,2 proc. spraw rocznie rozpoznawanych przez sądy.
Nowelizacja kodeksu postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw w zakresie wspierania polubownych metod rozwiązywania sporów ma zachęcić przedsiębiorców do szerszego wykorzystywania tej alternatywy jako tańszej i mniej sformalizowanej od zwykłego procesu sądowego oraz pozwalającej na szybsze rozstrzygnięcie sprawy.
Zgodnie z projektowanymi przepisami w pozwie będzie musiała znaleźć się informacja, czy strony podjęły próbę polubownego zakończenia sporu oraz ewentualnie wskazać przyczyny jej niepodjęcia. Sąd będzie także zobowiązany do zachęcać strony do skierowania sprawy do mediacji na każdym etapie postępowania oraz pouczyć je na temat opcji polubownej.
Strony uzyskają też pierwszeństwo przy wyborze mediatora, a jeśli nie dojdą w tej kwestii do porozumienia odpowiednią osobę wyznaczy sąd (dotychczas to sąd zawsze wyznaczał mediatora).
Proponowane regulacje przewidują też, że mediacje nie będą trwały dłużej niż pół roku. Sąd może wydłużyć ten okres na wniosek stron, jeśli będzie to korzystne z punktu widzenia zakończenia sprawy.
Stałymi mediatorami będą mogły zostać osoby mające co najmniej 26 lat, które mają przede wszystkim wiedzę na temat mediacji oraz potrafią je prowadzić. Warunkiem wykonywania tej funkcji jest też uzyskanie wpisu na listę stałych mediatorów prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego.
Wniosek o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem zostanie zwolniony od opłaty sądowej. Jeżeli do jej zawarcia ugody dojdzie przed rozpoczęciem rozprawy, wówczas sąd zwróci stronom wszystkie poniesione koszty sądowe. Będzie mógł natomiast obciążyć stronę, która w sposób nieuzasadniony odmówiła poddania się mediacji, częścią kosztów powstałych w wyniku zdecydowanie nagannego i nielojalnego zachowania strony względem sądu lub przeciwnika procesowego.
EŚ