Europejski Trybunał Praw Człowieka umorzył postępowanie przeciwko Ukrainie zainicjowane w odpowiedzi na drugą skargę byłej premier Julii Tymoszenko, która zarzuciła władzom m.in. naruszenie jej prawa do uczciwego procesu sądowego, złamanie zakazu karania bez podstawy prawnej oraz ograniczenia dostępu do skutecznego środka odwoławczego.

W październiku 2011 r. Tymoszenko została skazana pod zarzutem wydania bezprawnego nakazu podpisania niekorzystnego dla Ukrainy kontraktu gazowego z Rosją. Sąd krajowy uznał, że była premier dopuściła się przekroczenia uprawnień służbowych i wymierzył jej karę siedmiu lat pozbawienia wolności, a także zakazał jej pełnienia funkcji publicznych przez okres trzech lat. 21 sierpnia 2012 r. wyrok się uprawomocnił.

Pierwsza skarga do ETPC złożona przez Tymoszenko dotyczyła okoliczności jej zatrzymania. 30 kwietnia 2013 r. trybunał orzekł, że zatrzymanie było arbitralne, jego zgodność z prawem nie została należycie skontrolowana, a skarżąca nie miała możliwości dochodzenia odszkodowania za bezprawne pozbawienie wolności. ETPC uznał, że ukraińskie władze nie tylko ograniczyły prawo do wolności i bezpieczeństwa byłej premier (art. 5 konwencji), ale także naruszyły jej prawa i wolności w celach innych niż te, dla których dopuszczalne są ograniczenia (art. 18).

W drugiej skardze do trybunału strasburskiego, w sprawie której zapadła decyzja z 22 stycznia, Tymoszenko zakwestionowała uczciwość postępowania karnego toczącego się przeciwko niej od 2011 r. Zdaniem byłej premier ukraiński rząd naruszył jej prawo do uczciwego procesu sądowego (art. 6), złamał zakaz karania bez podstawy prawnej (art. 7 konwencji) i ograniczył jej dostęp do skutecznego środka odwoławczego (art. 13). Skarżąca dowodziła powołując się na art. 18 konwencji, że podstępowanie karnego przeciwko niej było umotywowane politycznie oraz stanowiło nadużycie wymiaru sprawiedliwości. Ukraińskim władzom zarzuciła także naruszenie zakazu torturowania oraz poniżającego traktowania (art. 3), prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8), wolności wypowiedzi (art. 10) oraz zakaz ponownego karania lub sądzenia (art. 4 protokołu nr 7).

Przedstawiciele ukraińskiego rządu, po serii nieudanych negocjacji, 7 maja 2014 r. poinformowali trybunał o zamiarze rozwiązania problemów podniesionych przez skarżącą. Władze ostatecznie przyznały, że postępowanie karne przeciwko Tymoszenko było motywowane politycznie oraz potwierdziły, że prawa gwarantowane w art. 3, 6, 7, 8 i 13 w połączeniu z art. 8, art. 18, w połączeniu z art. 6, 8 10 konwencji oraz art. 4 protokołu nr 7, zostały ograniczone. Ukraiński rząd zawiadomił także ETPC o różnych środkach podjętych w celu zadośćuczynienia tym naruszeniom oraz poprosił o umorzenie postępowania.

10 czerwca 2014 r. Tymoszenko poinformowała trybunał, że zgodziła się na warunki przedstawione jej przez władze krajowe. W odpowiedzi na tę deklarację sąd w Strasburgu stwierdził, że porozumienie należy uznać dorozumianą ugodę między stronami i potwierdził, że nie ma podstaw do dalszego prowadzenia sprawy.

Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z 22 stycznia 2015 r. w sprawie Tymoszenko przeciwko Ukrainie (sygn. 65656/12)

EŚ