Obserwację funkcjonowania nowego regulaminu i przygotowania do niego prokuratury zapowiada też Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury (ZZPiPP). "Na pewno będziemy to monitorować" - powiedział PAP przewodniczący związku prok. Jacek Skała.
Regulamin, który wszedł w życie 14 stycznia, ma na celu dostosowanie prokuratury do potrzeb, przed którymi staje ona w związku z reformą Kodeksu postępowania karnego, która ma zacząć obowiązywać od lipca 2015 r. Sędzia ma się stać w pełni bezstronnym arbitrem rozsądzającym spór między oskarżycielem a obroną - co nosi nazwę kontradyktoryjności. Inicjatywa sądu zostanie więc ograniczona, a rozszerzona - stron. Prokurator, który był autorem aktu oskarżenia, ma osobiście występować w danej sprawie w sądzie (dziś często przychodzą w zastępstwie prokuratorzy nieznający dobrze danej sprawy).
Resort sprawiedliwości podkreślał, że przy braku istotnych zmian prokuratura nie byłaby w stanie efektywnie funkcjonować w zmienionym modelu postępowania karnego. Dlatego regulamin przewiduje odejście od sztywnej organizacji prokuratur na rzecz struktury determinowanej zadaniami i potrzebami. Ma być wprowadzony "elastyczny" model zarządzania.
Zgodnie z regulaminem zmienić mają się m.in. kryteria przydzielania spraw prokuraturom poszczególnych szczebli. Do prokuratur apelacyjnych będą trafiać dodatkowo nowe kategorie spraw o przestępstwa m.in. przeciwko obrotowi gospodarczemu, gdy wartość mienia przekracza 1 mln zł.
Z kolei do prokuratur okręgowych trafiać mają sprawy o przestępstwa m.in. przeciwko obrotowi gospodarczemu, gdy wartość mienia przekracza 200 tys. zł, oszustwa i wyłudzenia kredytu, gdy wartość mienia przekracza 1 mln zł, prowadzenia działalności bankowej bez wymaganego zezwolenia, naruszenia praw autorskich i prowadzenia giełdy towarowej bez wymaganego zezwolenia.
Ministerstwo szacuje, że nowy kształt przepisów wywoła blisko trzykrotny wzrost liczby spraw prowadzonych przez prokuratury apelacyjne i ponad dwukrotny wzrost liczby spraw prowadzonych przez prokuratury okręgowe.
Nowy regulamin prokuratury przewiduje także obowiązkowy referat oskarżycielsko-orzeczniczy dla każdego prokuratora, czyli wykonywanie przez niego czynności oskarżyciela publicznego przed sądami lub nadzorowanie albo prowadzenie śledztw, ewentualnie wytaczanie powództw oraz branie udziału w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych.
Środowisko prokuratorskie krytycznie ocenia jednak część regulacji zawartych w regulaminie. "Wprawdzie nowelizacja nowego regulaminu prokuratury uwzględnia szereg uwag Prokuratury Generalnej, jednak dotychczas nie zawarto w nim praktycznie żadnych uregulowań, które rozwiązywałyby problemy wynikające z wejścia w życie reformy procedury karnej" - oceniła Prokuratura Generalna.
Z kolei zdaniem prok. Skały zapis dotyczący spraw przydzielanych prokuraturom okręgowym i mówiący, że prokuratury te prowadzą śledztwa "w sprawach o poważne przestępstwa kryminalne i gospodarcze", może budzić wątpliwości interpretacyjne. "Może to prowadzić do dalszej selekcji spraw trafiających do prokuratur okręgowych i podziału spraw na te poważne i niepoważne" - zaznaczył Skała.
Nowy regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury we wrześniu zeszłego roku, w ostatnich dniach swego urzędowania, podpisał ówczesny minister sprawiedliwości Marek Biernacki. Po protestach środowiska prokuratorskiego obecny szef resortu, Cezary Grabarczyk, wprowadził do rozporządzenia korekty, które powstały we współpracy z PG.
Początkowo rozporządzenie miało wejść w życie 1 stycznia 2015 r., ale termin ten przesunięto, co miało pozwolić prokuratorom na zapoznanie się z nowym stanem prawnym przez dwa tygodnie nowego roku.