Do młodzieżowych ośrodków wychowawczych przyjmowane są dzieci na podstawie orzeczenia sądu oraz skierowania wydanego przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego. Skierowanie to ważne jest cztery tygodnie. W tym czasie placówka ma obowiązek pozostawać w pełnej gotowości do przyjęcia dziecka. Tak samo jest w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności wychowanka - dopiero po 4 tygodniach placówka może go skreślić z listy wychowanków.
Tymczasem z informacji otrzymywanych przez RPD wynika, że urzędy kontroli skarbowej kwestionują pobieranie subwencji oświatowej w takich przypadkach.
"W mojej ocenie subwencja powinna być naliczana na każde dziecko, dla którego zarezerwowano miejsce w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, nawet jeśli tam nie przebywa fizycznie" - uważa rzecznik Marek Michalak. Według niego konieczne jest wypracowanie takiego sposobu naliczania subwencji, który będzie adekwatny do specyfiki pracy tych placówek. W innym przypadku koszty będą pokrywane z dotacji przekazanej na wychowanków faktycznie przebywających w ośrodku.
"W praktyce będzie oznaczało to drastyczne zmniejszenie środków finansowych na wykonywanie zadań, do których te placówki zostały powołane, czyli specjalnej organizacji nauki dla umieszczonych tam dzieci i młodzieży, a także stosowania wobec nich specjalnych metod pracy, wychowania i resocjalizacji przez zatrudnionych tam specjalistów" - napisał RPD.
Michalak zwrócił się do szefowej MEN o utrzymanie dotychczasowej wysokości subwencji oświatowej na finansowanie pobytu wychowanków w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz podjęcie ewentualnych zmian po tym, jak zostaną określone standardy pracy tych placówek (pracuje nad tym zespół ekspertów RDP, standardy mają być przedstawione w styczniu 2015 r.). Zgodnie z rozporządzeniem MEN subwencja ma zostać zmniejszona.
Subwencja oświatowa - której wysokość co roku jest określona w ustawie budżetowej - dzielona jest między samorządy na podstawie algorytmu opisanego w rozporządzeniu ministra edukacji, również wydawanego co roku. Punktem wyjścia do obliczeń jest kwota bazowa na każdego ucznia. Ze względu na specyfikę niektórych placówek, potrzeb uczniów, kwota bazowa może być zwiększana o mnożniki, tzw. wagi. I tak jest w przypadku wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych.
"W mojej ocenie zmniejszenie subwencji może negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie młodzieżowym ośrodków wychowawczych, w tym na jakość udzielanej pomocy dzieciom przebywającym w tych placówkach" - napisał RPD. Przypomniał, że trafiają tu dzieci niedostosowane społecznie, z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, często w wieku nawet 13 lat. W orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego wskazywane są zalecenia do pracy z dzieckiem, których realizacja wymaga zatrudnienia wielu specjalistów, co związane jest z kosztami.
Ministerstwo edukacji ma 30 dni na odpowiedź rzecznikowi.