Podczas niedawnego expose premier Ewa Kopacz zapowiedziała powstanie w szybkim czasie nowej ustawy o działalności gospodarczej. PAP dotarła do wstępnych, wyjściowych założeń tego dokumentu, powstałych w Ministerstwie Gospodarki.

Zgodnie z tymi założeniami nowe prawo działalności gospodarczej (które zastąpi obowiązującą ustawę z 2004 roku) będzie dotyczyć przede wszystkim relacji przedsiębiorców z organami władzy publicznej. Ma być czymś w rodzaju "konstytucji" dla przedsiębiorców.

Z przygotowanych w resorcie gospodarki założeń wynika, że praktyka stosowania prawa gospodarczego powinna w większym stopniu uwzględniać realia życia gospodarczego.

W szczególności istotne jest uzupełnienie systemu prawnego o zasady i rozwiązania, które pozwolą na racjonalne, wolne od zbędnego formalizmu postępowanie administracji publicznej. Wprowadzenie większej elastyczności w działaniu administracji zmniejszy pole do sporów w stosunkach między przedsiębiorcami, a nawet szerzej – obywatelami, a organami administracji - czytamy we wstępie do dokumentu.

W myśl założeń podstawą nowego prawa gospodarczego ma być zasada domniemania uczciwości przedsiębiorców.Dokument zakłada też, że w nowym prawie działalność gospodarcza będzie zdefiniowana nie tylko jako prowadzona w celach zarobkowych. Nowa definicja będzie przewidywać, że działalność gospodarcza może być także prowadzona nie dla zysku. Nowe prawo o działalności gospodarczej ma doprecyzować kilka zasad, regulujących działalność gospodarczą, takich jak: zasada równości przedsiębiorców, zasada uczciwej konkurencji, zasada poszanowania dobrych obyczajów oraz zasada poszanowania słusznych interesów konsumentów.

Pierwsza zasada będzie m.in. gwarantować równego równość różnych form własności oraz sektorów gospodarki, równość w zakresie obciążeń publicznoprawnych i zaopatrzenia w środki produkcji, a także równość w zakresie dotyczącym przestrzegania w działalności gospodarczej obowiązków wynikających z przepisów o charakterze administracyjnym.

Zasada uczciwej konkurencji ma stwarzać przedsiębiorcom możliwość rywalizowania o rynek zbytu według takich samych reguł. Z kolei zasada poszanowania dobrych obyczajów ma być jedną z wiodących zasad prawa gospodarczego. Ma np. powodować - wynika z założeń - że organ administracyjny (np. urząd skarbowy), jeśli uzyska informacje, że sprawozdanie przygotowane przez przedsiębiorcę dla innego organu zawiera potrzebne mu dane, nie będzie żądał przedłożenia jeszcze raz tych danych dla własnych celów.

Nowe prawo ma także wprowadzać zasadę lojalności władzy publicznej wobec przedsiębiorcy. Ma ona wzmocnić przedsiębiorcę w postępowaniu przed różnymi instytucjami. "Zdarza się bowiem, że urzędnicy powstrzymują się przed zdroworozsądkowym i życzliwym załatwieniem sprawy, z obawy przed zarzutami o faworyzowanie przedsiębiorcy. Tymczasem, częstokroć życzliwe załatwienie sprawy nie jest tożsame z odejściem od zasady równości, jeżeli przemawia za tym ochrona interesów toku przedsiębiorcy" - czytamy w dokumencie.

Nowa ustawa ma też rozszerzyć instytucję mediacji. Obecnie stosowana jest ona dopiero w postępowaniu przed sądem administracyjnym, w myśl nowego prawa będzie można ją zastosować w sporze między organem władzy a przedsiębiorcą jeszcze przed skierowaniem sprawy do sądu.

Założenia zakładają także, że organizacjom pozarządowym reprezentującym przedsiębiorców będzie można powierzyć wykonywanie pewnych zadań wykonywanych dziś tylko przez administrację publiczną.

Nowa ustawa ma również ograniczyć stosowanie rygoru natychmiastowej wykonalności w regulowanej działalności gospodarczej (a więc np. wymagającej koncesji). Rygor ten ma być stosowany tylko w przypadkach złożenia przez przedsiębiorcę oświadczenia niezgodnego ze stanem faktycznym albo stwierdzenia przez organ prowadzący rejestr działalności regulowanej "rażącego naruszenia warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej przez przedsiębiorcę".

Nowe prawo ma wprowadzać istotne ułatwienia dla początkujących przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi. Kontrole wobec takich przedsiębiorców mają być nastawione na instruktaż i wskazywanie błędów.Ma być też wprowadzana zasada odstępowania od finansowego karania rozpoczynającego działalność przedsiębiorcy na rzecz pouczenia, przez okres jednego roku. Oczywiście poza wyjątkowymi sytuacjami celowego wprowadzania w błąd.

Przedsiębiorca ma mieć możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego na postanowienie organu kontroli o kontynuowaniu czynności kontrolnych i przedłużeniu czasu kontroli.

Twórcy nowego prawa proponują, by przedsiębiorca mógł być identyfikowany przez organy administracji tylko po numerze NIP. Proponują także wydłużenie możliwości zawieszenia działalności gospodarczej do 36 miesięcy. (PAP)