W dniu 17 listopada 2010 roku rozpoczęły się „Dni bez wokandy” które są jedną z form protestów środowiska sędziowskiego, podyktowaną m.in. kwestiami uposażenia sędziów.

„Dni bez wokandy” są kolejną po akcjach protestacyjnych prokuratorów formą protestów w wymiarze sprawiedliwości.
Protest sędziowski potrwa do 18 listopada 2010 roku. Już dziś w wielu sądach nie zostały wyznaczone terminy rozpraw.
Protestujący sędziowie zapewniają, że niewyznaczanie rozpraw na ten dzień zostało zaplanowane dużo wcześniej i nikt nie zostanie wezwany na rozprawę która się nie odbędzie. Zamiast tego sędziowie zajmą się innymi obowiązkami: przygotowaniem do rozpraw, sporządzaniem uzasadnień, czytaniem akt spraw. Będą w tym czasie nadrabiać zaległości i załatwiać wszystkie sprawy, które można wykonać bez przeprowadzania rozprawy.
Protest jest wyrazem niezadowolenia środowiska sędziowskiego, z powodu braku wprowadzenia obiektywnych zasad wynagradzania sędziów i braku wprowadzenia systemowych rozwiązań kompleksowej reformy wymiaru sprawiedliwości
"Iustitia" o akcji protestacyjnej sędziów
W uchwale Zarządu Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie wynagrodzeń sędziów i stanowiska władzy wykonawczej czytamy, iż „Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia" stwierdza, że jednoznaczne stanowisko władzy wykonawczej, w szczególności Rady Ministrów wskazuje na jej wolę konsekwentnego naruszania art. 178 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, bowiem od wielu lat przepis ten, nakazujący zapewnić sędziom wynagrodzenia odpowiadające godności urzędu, traktowany jest przez polityków jak nieistniejący.
W okresie do roku 2008 wynagrodzenia te zostały sprowadzone do poziomu tak niskiego, że sędziowie po raz pierwszy w historii zmuszeni byli uciec się do protestów. Dopiero one spowodowały, że przystąpiono do odpowiednich prac ustawodawczych”- piszą autorzy uchwały. W budżecie na rok 2009 zaplanowano dla sędziów regulacje płacowe, które - choć poprawiały sytuację - nie wypełniały normy konstytucyjnej.
W związku z powyższym sędziowie, widząc krok we właściwym kierunku, odstąpili od protestów w nadziei, że na ustawie z marca 2009 r. się nie skończy i stopniowo stan zgodny z Konstytucją zostanie osiągnięty- podkreślają autorzy uchwały. Rozpoczynająca się w dniu dzisiejszym akcja daje wyraz tego, iż jest inaczej.
Ponadto Ministerstwo Sprawiedliwości odnosząc się do postulatów płacowych sędziów, wskazywało na początku września, że "w 2009 r. sędziowie otrzymali jedną z największych podwyżek w ostatnich latach, są gwarancje corocznego wzrostu wynagrodzeń".
Krytyczne stanowisko Krajowej Rady Sądownictwa w sprawie akcji protestacyjnych organizowanych w sądach
W dniu 17 listopada 2010 r. Krajowa Rada Sądownictwa jednogłośnie podjęła uchwałę podtrzymującą Stanowisko przyjęte przez członków Rady 8 stycznia 2009 roku w sprawie akcji protestacyjnych organizowanych w sądach o następującej treści:
„Krajowa Rada Sądownictwa przypomina, że zgodnie z art. 178 ust. 3 Konstytucji RP sędzia nie może prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
W świetle tego zakazu głębokie zaniepokojenie budzi organizowanie przez niektórych sędziów akcji protestacyjnych polegających na periodycznym wyznaczaniu „dni bez wokandy” oraz wzywaniu do solidarnego wstrzymywania się przez sędziów od udziału w pracach komisji wyborczych.
Krajowa Rada Sądownictwa uważa, że taka działalność publiczna nie służy dobru wymiaru sprawiedliwości i w istocie obraca się przeciwko społeczeństwu, wbrew deklaracjom składanym przez podejmujących ją sędziów.
W przypadku „dni bez wokandy” prowadzi bowiem do negatywnego postrzegania sądów przez strony, które zgodnie z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP mają prawo do rozpatrzenia spraw bez nieuzasadnionej zwłoki.
Utrudnianie sprawnej organizacji wyborów stanowi zagrożenie dla funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego. Może też spowodować konieczność dokonania zmian w prawie wyborczym, które pogorszą administrowanie procesem wyborczym, wypełniającym obecnie standardy wyznaczone przez Radę Europy.
Ponadto należy pamiętać, że zgodnie z art. 83 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych czas pracy sędziego określony jest wymiarem jego zadań. Zadania mogą wynikać z ustaw, w tym przypadku z ordynacji wyborczych.
Krajowa Rada Sądownictwa zwraca także uwagę, że apelowanie do sędziów o aktywny udział w tych akcjach protestacyjnych i podejmowanie działań zachęcających ich do tego, a przede wszystkim stwarzanie środowiskowej presji, może stanowić zagrożenie dla niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Prowadzone działania mogą również nasuwać podejrzenie, że akcje protestacyjne ze względu na sposób i formę protestu stanowią obejście zakazu przynależności sędziego do związku zawodowego i zakazu prowadzenia strajku” – piszą autorzy uchwały.
Protesty prokuratorów
Rada Główna Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP podjęła decyzję o ogłoszeniu protestu polegającego na niewyznaczaniu terminów czynności procesowych w dniach 16 i 19 listopada 2010 r. i poparciu protestu sędziów – dni bez wokandy 17 i 18 listopada 2010 r. Jednakże prokuratorzy będą w te dni pracować, a wszelkie działania doraźne będą realizowane, aby nie utrudniać pracy wymiaru sprawiedliwości.
Prokuratorzy postulowali wzmocnienie pozycji prokuratora generalnego i zwiększenie wynagrodzeń tak aby dorównywały średniej wysokości wynagrodzeń w tych zawodach w Unii Europejskiej.
Protesty są także formą sprzeciwu wobec działań rządu, który planuje doprowadzić do zwolnienia 10 proc. pracowników prokuratury i prokuratorów.
W uchwale w sprawie protestu związek prokuratorów wskazał, że do tej pory nie podjęto działań zmierzających do umieszczenia prokuratury w konstytucji. W uchwale opowiedzieli się także za koniecznością zapewnienia prokuraturze autonomii budżetowej.
„Czerwona kartka” dla Premiera Donalda Tuska od prokuratorów
Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP przygotował wzór czerwonej kartki dla Premiera Donalda Tuska w związku z planowanymi zwolnieniami grupowymi, które mają objąć aż 10 % pracowników prokuratury i niskimi płacami korpusu. Jak zapowiadają związkowcy wkrótce czerwone kartki trafią do okręgowych organizacji związkowych i jednostek, w których takie nie zostały jeszcze utworzone.

Paulina Szewioła

Zobacz także:

Podsumowanie ''Dni bez Wokandy''

Rozmowy przedstawicieli Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury

Nowy Prokurator Generalny