Badania opinii publicznej jednoznacznie wskazują, iż większość Polaków nie posiada podstawowej wiedzy prawnej. Zmianę obecnej sytuacji zapowiada Ministerstwo Sprawiedliwości i Krajowa Rada Radców Prawnych wspólnym programem "Świadomy swoich praw obywatel".
Znacząca część badanych nie odróżnia radcy prawnego od adwokata, prawa cywilnego od karnego. Blisko 30% nie wie, co to jest pozew, natomiast 82% respondentów nie wie, że postępowanie przed polskimi sądami jest dwuinstancyjne.
Brak rzetelnej wiedzy skutkuje brakiem zaufania do systemu sprawiedliwości i jego poszczególnych elementów.
Program przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości i KRRP zakłada położenie nacisku na praktyczność wiedzy.
Początkiem programu będzie pilotaż mający na celu zebranie stosownych doświadczeń przed rozbudowaniem akcji na cały kraj. Minister Sprawiedliwości na miejsce pilotażu wybrał Łódź.
O programie
W dniu 5 września 2009r. KRRP zgłosiła pomysł programu pomocy w nauce prawa w szkołach średnich, którego podstawowym celem jest walka z wykluczeniem prawnym obywateli. Zajęcia będą zawierały wiedzę praktyczną, która łączy się ze świadomością w jaki sposób zachować się w danej sytuacji w aspekcie prawnym, kto może pomóc i gdzie szukać informacji.
Program zajęć obejmujących pilotaż, będzie ułożony przez Łódzkie Kuratorium w porozumieniu z Okręgową Izbą Radców Prawnych w Łodzi oraz Ministerstwem Sprawiedliwości.
Krajowa Rada Radców Prawnych zapowiada, iż gotowa jest skierować do pomocy w tym projekcie prawników, którzy odpowiednio przeszkoleni przez samorząd zawodowy mogliby wypełniać rolę przewodników po meandrach prawa. Praca taka mogłaby mieć charakter pro bono. Początek projektu datowany jest na semestr zimowy roku szkolnego 2010/2011.
W ten sposób praktycznie wprowadzony zostaje w życie projekt tworzenia społeczeństwa obywatelskiego od podstaw, który nazywany jest przez KRRP i Ministerstwo Sprawiedliwości „Świadomym swoich praw obywatelem”.
W opinii Prezesa KRRP Macieja Bobrowicza w Polsce mamy doczynienia z systemem reaktywnym, a prawnik pełni w nim rolę przysłowiowego „strażaka”. Prezes Bobrowicz postuluje w przyszłości umożliwienie dostępu obywatela do informacji prawnej na zasadzie dostępu do powszechnego systemu aktów prawnych. Zapowiada także walkę z wykluczeniem prawnym obywateli. Postuluje, iż obywatel ma być pełnoprawnym partnerem dla wymiaru sprawiedliwości, wyedukowanym z zakresu praw konsumenta.
Minister Sprawiedliwości od wielu miesięcy publicznie deklarował, że jest gorącym zwolennikiem wprowadzenia do szkół dodatkowych lekcji, na których młodzi ludzie mogliby pogłębić swoją wiedzę na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Rezultatem deklaracji stało się zaangażowanie resortu w przedmiotowy program.
Środowisko dostrzega konieczność nowoczesnego przekazywania wiedzy prawniczej już od poziomu szkół średnich. Młody człowiek kończący szkołę średnią powinien posiadać wiedzę umożliwiającą sprawne funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie i taki cel przyświeca programowi i jego koordynatorom. Na chwilę obecną możemy jedynie czekać na wyniki rocznego pilotażu, a dopiero po jego zakończeniu, będziemy mogli pokusić się o pierwsze wnioski , postulaty i oceny.