W sondażu, który przeprowadzono wśród grupy ponad tysiąca Polaków w grudniu 2008 roku, pytano o stosunek do prawników i świadczonych przez nich usług. Z badania opinii publicznej zleconego przez Krajową Radę Radców Prawnych wynika, że Polacy niechętnie korzystają z pomocy prawników.

Z badań przeprowadzonych na zlecenie Krajowej Rady Radców Prawnych wynika, że 86 proc. ankietowanych w ostatnich pięciu latach nie korzystało z usług prawnika.

Pieniądze nie są barierą

Co zaskakujące, okazało się, że wysoka cena usług prawniczych dla większości społeczeństwa nie jest główną przeszkodą w korzystaniu z nich. Prawie wszyscy ankietowani ( 99 proc. ) stwierdzili, że prawnika po prostu nie potrzebowali, a tylko 1 proc. nie stać na pomoc prawną.

Ze statystyk wynika, że częściej z usług prawniczych korzystają ludzie posiadający wyższe wykształcenie. To pokazuje, że świadomość prawna w społeczeństwie jest na niskim poziomie.

W ocenie prezesa KRRP Macieja Bobrowicza sytuacja ta ma początek w złym systemie kształcenia. Młodzi ludzie po skończeniu szkoły nie mają pojęcia jak działa system wymiaru sprawiedliwości, nie widzą różnicy między sędzią a adwokatem, między prawem cywilnym a karnym.

Polska na tle krajów UE

Ze statystyk odnoszących się do ilości osób przypadających na jednego prawnika w krajach Unii Europejskiej Polska – w stawce 27 krajów – zajmuje 15 miejsce. Jeden spośród 34 181 polskich prawników przypada u nas na 1116 obywateli. Statystyka ta nie obejmuje 20 tysięcy doradców prawnych świadczących swe usługi na podstawie działalności gospodarczej.

Przykładowo we Włoszech na jednego prawnika przypada 279 obywateli, nieco mniej w Grecji-295, oraz w Hiszpanii-298.

Negatywne postrzeganie wymiaru sprawiedliwości

W sytuacji podpisywania umowy (np. kupna czy sprzedaży samochodu, bądź mieszkania), Polacy najchętniej zwróciliby się o radę do kogoś z rodziny (42 proc.), do przyjaciół (21 proc.), dopiero na miejscu trzecim pojawia się prawnik (19 proc.). Jeden z dziesięciu badanych twierdzi, że w takiej sytuacji byłby w sytuacji poradzić sobie sam.

Jeżeli chodzi o opinię o polskich prawnikach to jedna trzecia ankietowanych ma o nich złą opinię, jednakże taka sama liczba jest o nich dobrego zdania. Maciej Bobrowicz negatywne postrzeganie wymiaru sprawiedliwości tłumaczy faktem, że w odczuciu obywateli wyroki sądu są niezrozumiałe, a postępowanie długotrwałe. Taka opinia przenosi się na całe środowisko prawnicze. Widoczna w polskim społeczeństwie niechęć do korzystania z usług prawniczych wynika z niewiedzy i nieświadomości.

Adwokaci i radcy prawni cieszą się zaufaniem 19 proc. społeczeństwa, tym samym plasują się na 5 miejscu-po nauczycielach, lekarzach i dziennikarzach, ale przed sędziami, czy prokuratorami. Wśród różnych profesji prawniczych radcy prawni postrzegani są najbardziej pozytywnie: najrzadziej spotyka ich zarzut korupcji i zbyt wysokich dochodów.

Konieczność poprawy kultury prawnej

Te nie do końca pozytywne opinie o prawnikach są głównie wynikiem panującego w społeczeństwie przekonania o wadach polskiego systemu sprawiedliwości. Co ciekawe często takie opinie głoszą osoby, które z pomocy prawnika nigdy nie korzystały.

Aby poprawić kulturę prawna w Polsce potrzebna jest nie tylko zmiana zachowań samych prawników, ale również zmiana społecznej oceny całego systemu wymiaru sprawiedliwości

Artykuł został opracowany na podstawie badania dotyczącego zawodów prawniczych w opinii i w doświadczeniu Polaków, które zostały przeprowadzone na zlecenie Krajowej Izby Radców Prawnych przez TNS OBOP.

Anna Sergiej

Zobacz także:

Powstaną Centra Pomocy Ofiarom Przestępstw

Polska skazana za ograniczanie wolności wypowiedzi