Problem systemowy

Europejski Trybunał Praw Człowieka w powyższym wyroku wskazał również na systemowy charakter problemu polskiego więziennictwa. Ponadto należy zaznaczyć, iż art. 46 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka nakłada na państwo sygnatariusza obowiązek wykonania wyroków Trybunału, nie tylko w postaci zadośćuczynienia( art. 448 k.c w związku z 24 k.c), ale co istotne zastosowania takich środków aby nie dochodziło do podobnych naruszeń w przyszłości.

Kroki podejmowane w celu rozwiązaniu problemu

Polska podjęła już pierwsze kroki w celu rozwiązania powyższego problemu, należy do nich zaliczyć m.in. ustawę z 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego, przyjęcie przez rząd programu mającego na celu stworzenie w więzieniach dodatkowych 17 000 miejsc. Kolejnym krokiem naprzód był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 maja 2008 r. Sygn. akt SK 25/07, w którym Trybunał uznał art. 248 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) w związku z niepełnym i niedookreślonym uregulowaniem pojęcia „czas określony" zezwalający organom władzy publicznej na dowolne i arbitralne umieszczanie osadzonych w zakładzie karnym za niezgodny z art. 40, art. 41 ust. 4 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Stanowił on także bodziec do zmiany ustawy z 9 października 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 190, poz. 1475). Znacznemu rozbudowaniu uległ także art. 110 § 2 k.k.w. w myśl którego powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, wynosi nie mniej niż 3 m2 . Powyższy przepis ma charakter standardu minimum jaki zapewnia się w zakresie warunków socjalnych osobom odbywającym karę w jednostkach penitencjarnych (tak (por. S. Lelental, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2001, s. 306 i 606). Przewidziane w art. 110 k.k.w. minimum powierzchni mieszkalnej należy do najniższych w porównaniu do unormowań obowiązujących w systemach penitencjarnych innych państw europejskich. Nieliczne są kraje, w których minimum powierzchni mieszkalnej dla jednego skazanego jest niższe niż 3 m2

(por. J. Jasiński, Problem przeludnienia zakładów karnych, „Przegląd Więziennictwa Polskiego"1997, Nr 15, s. 22-25; N. Pawłowska, Prawo podmiotowe więźniów do powierzchni mieszkalnej, „Państwo i Prawo" 6/2007, s. 81, 82).

Wnioski

Wyrok potwierdza konieczność szybkiej reformy polskiego więziennictwa (M. Bernatt, B. Grafowska, Przeludnienie w polskich więzieniach jest problemem systemowym, In: Biuletyn Informacyjny, październik 2009, Nr 10, ISSN 1689-87 37).

Konieczne jest również dokonanie takich zmian w polskim prawie, które stworzą polskiemu więziennictwu realną możliwość dostosowania się do europejskich norm, inaczej notorycznie Skarb Państwa będzie zobligowany do wypłaty pokaźnych sum w ramach zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych osadzonych.

ETPC wydał wyrokw sprawie Orchowski przeciwko Polsce (nr 178885/04)w dniu 22 październik 2009 roku.

Paulina Szewioła

Zobacz także:

Elektroniczne obrączki dla skazanych