W dniu 5 października 2011 roku rusza pierwszy w Polsce i jeden z najnowocześniejszych w Europie, Notarialny Rejestr Testamentów, którego podstawowym celem jest ułatwienie odnalezienia testamentu.
Rozwiązaniem stosowanym z powodzeniem w licznych krajach europejskich są rejestry testamentów. W Polsce takiego rejestru do tej pory nie było. Polski notariat postanowił zatem utworzyć Notarialny Rejestr Testamentów (NORT), który ruszy w dniu 5 października 2011 r. Notariusze przez dwa tygodnie przed uruchomieniem rejestru będą testowali system.
Co zawiera wpis do rejestru?
Rejestr zawiera wyłącznie potwierdzenie, że dana osoba sporządziła lub zdeponowała testament w konkretnej kancelarii notarialnej.
Zobacz:Rusza Rejestr Poświadczeń Dziedziczenia
Kto będzie miał dostęp do rejestru?
Za życia testatora nikt nie będzie mógł sprawdzić, czy sporządził on testament. Stanie się to możliwe dopiero po jego śmierci – po okazaniu aktu zgonu. Rejestr prowadzony jest elektronicznie, ale dostęp do niego wymaga pośrednictwa notariusza. Aby sprawdzić, czy został zarejestrowany testament zmarłego, wystarczy pójść do dowolnej kancelarii notarialnej.
Kto może zarejestrować testament?
Rejestracji będzie mógł dokonać każdy, kto sporządza testament. Nie ma znaczenia jego miejsce zamieszkania ani obywatelstwo.
Zobacz: Zapis windykacyjny - nowość w testamencie notarialnym
Czy rejestrowanie testamentu jest obowiązkowe?
Rejestracja testamentu jest dobrowolna. Niezarejestrowany testament jest tak samo ważny jak zarejestrowany. Pamietać należy jednak, że testament nieodnaleziony to testament w praktyce nieistniejący.
Jakie testamenty można rejestrować?
Zarejestrować będzie można testamenty, za których odnalezienie notariat jest w stanie przyjąć odpowiedzialność, a zatem przede wszystkim testamenty notarialne. Testament własnoręczny również będzie można zarejestrować – o ile jednocześnie pozostawi się jego oryginał w notarialnym depozycie.
Zobacz: Notariusz gwarantem bezpieczeństwa prawnego
Koszty
Zarejestrowanie testamentu jest całkowicie bezpłatne. Płatne będzie natomiast wyszukiwanie informacji o zarejestrowanym testamencie.
Jak będzie funkcjonował NORT?
Notariusz sporządzający testament albo przyjmujący go na przechowanie zamieszcza w treści testamentu lub właściwego protokołu złożony przez testatora wniosek o zarejestrowanie sporządzonego lub zdeponowanego testamentu albo oświadczenie o rezygnacji z takiej możliwości.
Testament rejestrowany jest wyłącznie na wniosek testatora złożony bezpośrednio w testamencie notarialnym, w protokole przyjęcia testamentu własnoręcznego na przechowanie lub w oddzielnym protokole, jeśli przedmiotem rejestracji jest testament notarialny dotychczas niezarejestrowany.
Dostęp do systemu mają wyłącznie notariusze i tylko oni mogą rejestrować testamenty i wyłącznie za ich pośrednictwem można uzyskać, po przedstawieniu dowodu śmierci testatora, listę testamentów sporządzonych przez zmarłego albo stwierdzenie, że żaden jego testament nie został zarejestrowany.
Ponadto notariusz ma obowiązek wykreślenia w NORT zarejestrowanego testamentu na każdy wniosek testatora, bez potrzeby uzasadniania powodu takiego wykreślenia, ale także z urzędu, gdy przechowywany przez notariusza testament własnoręczny został testatorowi zwrócony.
Zobacz: TK: Notariusz jako płatnik ponosi odpowiedzialność za podatek niepobrany
Jeżeli rejestr się sprawdzi - a nie mam wątpliwości że tak się stanie- być może wtedy ustawodawca zdecyduje się na działania legislacyjne zmierzające do zmiany charakteru NORT-u z samorządowego na publiczny i tym samym obowiązkowy- mówi Prezes Krajowej Rady Komorniczej Lech Borzemski.
W opinii Ministra Sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego rejestr charakteryzuje się wygodną i zapewniającą bezpieczeństwo formułą co może być głównym czynnikiem determinującym jego sukces.
Paulina Szewioła
Zobacz także: