Sejm wbrew środowisku sędziowskiemu uchwalił zmiany w ustawie o ustroju sądów powszechnych. Spotkało się to ze stanowczym sprzeciwem przedstawicieli władzy sądowniczej.
Zebranie Przedstawicieli Zgromadzeń Ogólnych Sędziów Okręgów wyraża stanowczy sprzeciw wobec forsowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmiany ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz trybu prac legislacyjnych w tym przedmiocie – czytamy w podjętej przez samorząd sędziowski uchwale.
Nowelizacja została przyjęta przez posłów stosunkiem głosów 279 do 140 na posiedzeniu Sejmu w dniu 1 lipca 2011 roku.
Menadżerskie zarządzanie sądami i system ocen okresowych
Nowelizacja wprowadza do obecnej ustawy m.in. nowe zasady okresowych ocen pracy sędziego określane mianem indywidualnego planu rozwoju zawodowego oraz ustanawia funkcję dyrektora sądu. Zgodnie z przepisami nowelizacji , na dyrektorach sądów spoczywać będzie odpowiedzialność za zapewnienie i sprawne funkcjonowanie infrastruktury sądu oraz efektywne zarządzanie zasobami personelu pomocniczego. Z kolei po wejściu w życie nowelizacji na prezesie sądu spoczywać będzie odpowiedzialność za zapewnienie, poprzez właściwe kierowanie pracą sędziów, referendarzy sądowych i asystentów sędziów, wysokiej jakości sprawowania wymiaru sprawiedliwości.
Zmiany te zostały poddane krytyce samorządu sędziowskiego. W uchwale podjętej przez zgromadzenie sędziów czytamy, iż prezesi, pomimo ciążącej na nich odpowiedzialności za kierowane przez siebie sądy,w wyniku nowelizacji zostaną w znacznym stopniu pozbawieni możliwości wypełniania swych obowiązków i sprowadzeni do roli petentów w stosunku do dyrektorów sądów podlegających Ministrowi Sprawiedliwości. Dalej wskazują, iż tak wprowadzona dwuwładza doprowadzi do chaosu organizacyjnego i sporów kompetencyjnych w sądach.
Sejm zaakceptował także zmiany dotyczące struktury sądów. Wprowadzona została zasada, że w sądach będą wydziały karne i cywilne, zaś wydziały gospodarcze, rodzinne czy pracy będzie można utworzyć, jeśli na danym terenie jest takie zapotrzebowanie. Te wydziały, które zostaną uznane za zbyt małe lub nieefektywne, mają być zlikwidowane.
Zobacz: Postępowanie w sprawach nieletnich w opinii KRS
Poprawki te także zostały skrytykowane przez samorząd sędziowski. Jak czytamy w uchwale zgromadzenia sędziów, zmiany w organizacji wewnętrznej sądów, w tym likwidacja wydziałów rodzinnych i gospodarczych, nie tylko ograniczą dostęp obywateli do sądu, ale również mogą prowadzić do obniżenia poziomu orzecznictwa poprzez uniemożliwienie sędziom specjalizacji.
Nowelizacja zagrożeniem dla bytu samorządu sędziowskiego
Jak czytamy w uchwale Zebrania Przedstawicieli Zgromadzeń Ogólnych Sędziów Okręgów uchwalona ustawa zawiera rozwiązania szkodliwe dla wymiaru sprawiedliwości, które doprowadzą do poddania sądów kontroli władz politycznych.
Sędziowie poprzez szeroki i nieprecyzyjny system nadzoru i ocen mogą być narażeni na naciski naruszające ich niezawisłość – piszą autorzy uchwały. Dalej wskazują, iż samorząd sędziowski zostanie w praktyce zlikwidowany, a jego rola zostanie sprowadzona do wydawania niewiążących opinii, wyłączając wpływ sędziów na najważniejsze decyzje dotyczące działalności sądów.
Zobacz: Sędziowie nie chcą obietnic...ale reformy wynagrodzeń
Problem konstytucyjności
Krajowa Rada Sądownictwa oraz przedstawiciele innych zawodów prawniczych podkreślają, iż tryb uchwalania ustawy narusza reguły legislacji, w tym regulamin Sejmu, a w konsekwencji łamie Konstytucję.
Prawo o ustroju sądów powszechnych na przestrzeni ostatnich lat było nowelizowane kilkadziesiąt razy, a liczne zmiany były wielokrotnie uznawane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją. Obecny projekt zmian również budzi szereg wątpliwości co do zgodności z ustawą zasadniczą, w tym w szczególności z jej art. 10 - piszą autorzy uchwały.
Zebranie Przedstawicieli Zgromadzeń Ogólnych Sędziów Okręgów apeluje do Prezydenta RP o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy z 1.07.2011 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz o zwołanie Okrągłego Stołu dla Wymiaru Sprawiedliwości z udziałem władz Rzeczypospolitej, reprezentantów nauki i wszystkich zawodów prawniczych, którego celem będzie opracowanie założeń konstytucji sądów, obejmującej całe polskie sądownictwo.
Konieczne jest uchwalenie nowej ustawy ustrojowej sądownictwa, zgodnej z Konstytucją, która będzie spójna i trwała, a obywatelom zagwarantuje prawo do sprawiedliwego sądu - piszą autorzy uchwały.
Samorząd sędziowski postuluje również podjęcie działań nad określeniem na nowo drogi dojścia do zawodu sędziego z oceną kandydata dopiero po weryfikacji danych z jego orzekania.
Paulina Szewioła
Zobacz także: