Nowe zasady zwalniania z opłat, możliwość odmowy sporządzenia skargi kasacyjnej, rozszerzone kompetencje referendarzy sądowych, oraz możliwość przeprowadzania mediacji w postępowaniu uproszczonym to niektóre ze zmian wprowadzonych do nowelizacji ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego przyjętej przez Radę Ministrów.

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego przyjęta w dniu 14 kwietnia 2009 roku przez Radę Ministrów zakłada m.in. nowe zasady zwalniania stron od ponoszenia kosztów pomocy prawnej w postępowaniu cywilnym.

Nowe zasady zwalniania z opłat

Jednym z ważniejszych rozwiązań jest zniesienie wymogu uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych, jako warunku uzależniającego możliwość domagania się przez stronę ustanowienia adwokata lub radcy prawnego "z urzędu".

Strona, której sąd nie zwolnił z ponoszenia kosztów sądowych, będzie mogła ubiegać się o ustanowienia adwokata, lub radcy prawnego „ urzędu”. Konieczne będzie jednak wykazanie, że nie jest w stanie, bez uszczerbku dla i siebie i rodziny zapłacić za usługi świadczone przez prawnika. Jeżeli uprzednio sąd zwolnił stronę z opłat sądowych, składanie podobnego oświadczenia nie będzie wymagane.

Ustanowienie adwokata „ z urzędu”

Składając wniosek o ustanowienie radcy prawnego, lub adwokata „ z urzędu” wymagane będzie dołączenie:

-oświadczenia o stanie rodzinnym,

-oświadczenia o stanie majątkowym,

-oświadczenia o dochodach i źródłach utrzymania.

Ministerstwo Sprawiedliwości w rozporządzeniu określi wzór takiego oświadczenia.

Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego ma być równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. Dopuszczono jednakże możliwość odstępstwa od reguły zastępowania strony w procesie, np. z bardzo ważnych przyczyn. Ocena, czy przyczyny te są wystarczające, ma należeć do sądu.

Odmowa sporządzenia skargi kasacyjnej

Nowe prawo przewiduje, że adwokat, lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem kasacyjnym może odmówić sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej, jeżeli stwierdzi, że nie ma podstaw do jej wniesienia. Przepisy przewidują, że powinien zawiadomić o swojej decyzji sąd, nie później jednak, niż w ciągu dwóch tygodni od zawiadomienia go o wyznaczeniu. Swoją opinię dotyczącą braku podstaw do wniesienia skargi powinni przedstawić na piśmie.

Służba doręczeniowa

Kolejną przewidzianą zmianą jest utworzenie sądowej służby doręczeniowej i rozszerzenie katalogu podmiotów, przez które sąd może dokonywać doręczeń pism i wezwań.

Sądowa służba doręczeniowa będzie tworzona odrębnie dla każdego sądu. Wniosek w tej sprawie powinien przedstawić prezes danego sądu, a decyzję ma podejmować minister sprawiedliwości.

Ubezwłasnowolnieni nie płacą

Nowe przepisy przewidują, że osoby ubezwłasnowolnione będą zwolnione z obowiązku uiszczania kosztów sądowych w sprawach dotyczących uchylenia lub zmiany ubezwłasnowolnienia.

Więcej kompetencji dla referendarza

W projekcie rozszerzono również kompetencje referendarza sądowego. Ma zostać upoważniony do wydawania zarządzeń związanych z ustanowieniem kuratora dla strony, której miejsce pobytu nie jest znane.

Mediacja również w postępowaniu uproszczonym

Zgodnie z projektem ustawy dopuszczono możliwość prowadzenia mediacji w postępowaniu uproszczonym. Z uwagi na szczególnych charakter spraw rodzinnych (rozwód, separacja) określono, że mediator powinien posiadać wykształcenie z zakresu: psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa.

Produkty wyłączone spod egzekucji

Inną zmianą, którą wprowadza projekt jest dołączenie do katalogu przedmiotów nie podlegających egzekucji komorniczej produktów leczniczych, oraz wyrobów medycznych niezbędnych do funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej przez okres trzech miesięcy.

Jak zaznaczono w uzasadnieniu nowelizacji takie rozwiązanie jest szczególnie istotne ze względów społecznych, gdyż powszechny sprzeciw budzi egzekucja kierowana do ruchomości stanowiących wyposażenie placówek służby zdrowia.

Anna Sergiej

Zobacz także:

Zaczynają obowiązywać zmiany w k.p.k.

Do 20 tys. zadośćuczynienia za przewlekłość