Podczas Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Adwokatów zostały przedstawione propozycje reform dotyczące wykonywania zawodu adwokata.

Wśród przygotowanych propozycji reform pojawiły się:

1. Sądownictwo dyscyplinarne w Adwokaturze

Władze Adwokatury wystąpią z propozycją regulacji ustawowej służącej zreformowaniu postępowania badającego prawidłowość wykonywania przez adwokatów zawodu, a w szczególności dochowania przez nich standardów etycznych. Podstawowymi celami tych zmian będą:

- sprawność załatwiania skarg na adwokatów;

- uwolnienie postępowania od podejrzeń o źle rozumiane koleżeństwo.

Temu celowi służyć będą:

a) zmiana kompetencji oraz właściwości terytorialnej działania rzeczników dyscyplinarnych;

b) stworzenie systemu sprzyjającego podniesieniu sprawności postępowań;

c) wzmocnienie roli Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej i jego roli dyscyplinującej adwokatów w wypadku przewinień mniejszej wagi;

d) oddzielenie terytorialnego zakresu działania sądów dyscyplinarnych od zakresu terytorialnego Izb Adwokackich w taki sposób, aby wyeliminować sytuacje sądzenia adwokatów przez ich kolegów z tej samej Izby.

Rozpatrywanie skarg na postępowanie adwokatów

Adwokatura opracuje i niebawem zaproponuje nowoczesny system rozpatrywania skarg wnoszonych przez osoby zgłaszające zastrzeżenia względem pracy adwokatów. System ten będzie łatwo dostępny dla każdego zainteresowanego. Propozycja ta zapewni szybkość załatwiania skarg oraz sprawny bieg wszystkich uzasadnionych skarg.

Reformy niezbędne dla usprawnienia systemu pomocy prawnej dla najuboższych

Uchwalenie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, zapewniającej najuboższym obywatelom możliwość zasięgnięcia bezpłatnej porady na etapie przedsądowym i pozasądowym. Polska jest obecnie jedynym krajem UE, który nie ma takiej ustawy.

Zniesienie obowiązku uiszczania podatku VAT od świadczenia pomocy prawnej pro publico bono

Uregulowanie kwestii związanych z wysokością wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu; podstawowym miernikiem wpływającym na wysokość wynagrodzenia powinien być nakład pracy adwokata, a nie arbitralnie określone stawki.

Przestrzeganie praw człowieka

Zmiana przepisów i praktyk dotyczących tymczasowego aresztowania, w szczególności:

- zniesienie ograniczeń w dostępie obrońcy do akt sprawy (stosowna zmiana art. 156 par. 5a kodeksu postępowania karnego);

- wprowadzenie środków gwarantujących poufność w stosunkach adwokata z jego klientem, w tym zabezpieczających przed nielegalnym podsłuchem i monitoringiem (np. w aresztach);

- rzeczywiste wdrożenie dozoru elektronicznego i związanego z tym aresztu domowego jako humanitarnej alternatywy dla tymczasowego aresztowania, gdy nie jest ono konieczne; ograniczy to liczbę przegranych spraw Polski przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu;

- wprowadzenie czytelnych i jednoznacznych procedur uniemożliwiających manipulowanie podsłuchami oraz zapewnienie efektywnej i szybkiej kontroli sądowej takich środków.

Wzmocnienie ochrony praw dzieci pokrzywdzonych przestępstwami poprzez m.in.zapewnienie skuteczniejszych gwarancji procesowych dla nieletnich:

- przestrzeganie zasady jednokrotnego przesłuchania, zawsze z udziałem biegłych psychologów i pedagogów pod kontrolą sądową;

- przeciwdziałanie tzw. wtórnej wiktymizacji, która powoduje, że dziecko staje się ponownie ofiarą w trakcie postępowania.

Reformy sądownictwa

Wprowadzenie zasady „zawód sędziego – koroną zawodów prawniczych”. Przyszły sędzia powinien najpierw zdobyć doświadczenie w adwokaturze lub innym związanym z wymiarem sprawiedliwości zawodzie prawniczym.

Obniżenie opłat sądowych, obecnie najwyższych w krajach Unii Europejskiej i stanowiących najpoważniejszą barierę w dostępie obywateli do sądów.

Zniesienie tzw. prekluzji dowodowej. Wprawdzie konieczność przedstawienia wszystkich dowodów już na początku postępowania sądowego służy jego szybkości, ale nie może to odbywać się za wszelką cenę, ze szkodą dla sprawiedliwego wyroku.

Upowszechnienie nagrywania rozpraw sądowych w postępowaniach karnych i cywilnych, w celu zapewnienia obiektywnej kontroli zapisu przebiegu czynności procesowych.

Powołanie Rady Zawodów Prawniczych w celu opracowania kierunków reform w zakresie świadczenia pomocy prawnej, monitorowania legislacji, a także opiniowania kandydatów na stanowiska sędziowskie spoza aplikacji sędziowskich.

Doprowadzenie do usunięcia przepisów dyskryminujących zawód adwokata przy powoływaniu kandydatów na stanowisko Prokuratora Generalnego.

Uporządkowanie rynku usług prawnych

Ustawowe zdefiniowanie pojęcia „drobnych czynności prawniczych” (zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego) w celu rozgraniczenia kwalifikowanej pomocy prawnej, zwłaszcza przed organami wymiaru sprawiedliwości od prostych czynności doradztwa w sprawach życia codziennego.

Powrót do stosowania w praktyce kodeksowej zasady odpowiedzialności strony za wynik procesu w zakresie obowiązku pełnego zwrotu kosztów procesu stronie wygrywającej.

BIP/AS