Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
- W sprawach karnych i administracyjnych nie można doręczać pism do skrytek pocztowych
- Strona procesu przebywająca za granicą nie będzie mogła skorzystać z nowej formy doręczeń
- Minister sprawiedliwości powinien ujednolicić przepisy o doręczeniach - twierdzą prawnicy
Od jutra sądy cywilne będą mogły wysyłać pisma procesowe na adres skrytki pocztowej, jeśli tylko zainteresowany wyrazi taką wolę. 6 października bowiem wchodzi w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która umożliwia bardziej elastyczny sposób zawiadamiania obywateli o sprawach ich dotyczących. Tak więc pismo sądowe przesyłane pocztą można będzie złożyć w placówce pocztowej operatora publicznego, umieszczając zawiadomienie o tym w skrytce pocztowej adresata. Skrytka pocztowa ma funkcjonować tylko w sprawach cywilnych. Urzędy skarbowe, administracyjne oraz sądy karne nie mogą stosować nowych przepisów. Generalnie przepisy o doręczeniach nie są jednolite, a powinny.
Pozytywna zmiana
Zmiany w zakresie doręczania pism były od dawna postulowane przez rzecznika praw obywatelskich, sędziów i adwokatów. Mogą się one przyczynić do ułatwienia dochodzenia praw przed sądem. Dzięki nim zwiększy się nie tyle szybkość postępowania, ile dostęp obywateli do sądu - uważa Piotr Terlecki z kancelarii Tomczak i Partnerzy.
Nowego rozwiązania nie będzie jednak można stosować w przypadku skargi o wznowienie postępowania oraz skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Dla osób mobilnych
Zdaniem sędziego Waldemara Żurka z Sądu Okręgowego w Krakowie przesyłanie pism do skrytki pocztowej przyda się zwłaszcza dynamicznym przedsiębiorcom, firmom, które przyjmują liczne reklamacje, osobom bez stałego adresu oraz bezdomnym.
Skuteczność doręczenia
- Aby nowe przepisy prawidłowo funkcjonowały, niezbędne będzie zmodyfikowanie rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym - podkreśla Piotr Terlecki.
Konieczne jest bowiem sprecyzowanie, na jaki okres pismo sądowe będzie składane w skrytce pocztowej. Zdaniem adwokat Anny Kazaneckiej-Żarneckiej z kancelarii Chałas i Wspólnicy warto zaznaczyć, że przesyłka zostanie złożona w placówce pocztowej operatora publicznego, a nie w skrytce pocztowej adresata. Oznacza to, że za datę doręczenia złożonego pisma uważa się datę: pozostawienia pisma w miejscu doręczenia, czyli na poczcie, odbioru pisma przez adresata lub po 14 dniach po podwójnym awizo.
Prawidłowe doręczenie pisma powoduje poważne konsekwencje, gwarantuje zapoznanie się z jego treścią, a co za tym idzie - od tego momentu płyną ważne terminy, np. opłacenia kosztów sądowych, złożenia apelacji, skargi. Skutek doręczenia w różnych postępowaniach jest ten sam, ale rygory niezachowania terminów są inne. Sędzia Żurek podkreśla, że niestawienie się świadka w postępowaniu cywilnym może skończyć się grzywną, zaś w postępowaniu karnym - skutkami dotkliwszymi: przymusowym doprowadzeniem i zatrzymaniem.
Procedura administracyjna i karna przewiduje doręczenie za pośrednictwem komunikacji elektronicznej, np. poczty mailowej. Doręczenie w kodeksie postępowania administracyjnego jest skuteczne, jeśli w terminie siedmiu dni od dnia wysłania pisma organ administracji otrzyma potwierdzenie doręczenia pisma. Takich procedur związanych z użyciem faksu czy maila nie przewiduje procedura cywilna.
Nie wszystkie kwestie doręczeń można ujednolicić, ale te związane z techniką przesyłu elektronicznego czy skrytką powinny być potraktowane identycznie.
Inne wątpliwości
Uczestnik postępowania cywilnego zamieszkały za granicą, jeśli nie ustanowił pełnomocnika procesowego w Polsce, powinien ustanowić pełnomocnika do doręczeń. A zatem (na podstawie art. 6102, art. 6103 k.c., art. 380 ust. 2 prawa upadłościowego) nie będzie mógł skorzystać ze skrytki pocztowej. Wymagałoby to bowiem zmiany także i tych przepisów, uważa dr Ireneusz Kunicki z Uniwersytetu Łódzkiego. Jeśli uczestnik procesu np. mieszka w pobliżu granicy, mógłby powierzyć klucz od skrytki pocztowej osobie godnej zaufania, bez ujawniania jej tożsamości.
Procedura podatkowa
W procedurze podatkowej obowiązują podobne zasady jak w postępowaniu cywilnym i karnym. Organ podatkowy doręcza pisma osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy, a gdy to jest niemożliwe - w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie, za pokwitowaniem przez pocztę, swoich pracowników lub przez osoby uprawnione. W przypadku gdy organem podatkowym jest wójt, burmistrz (prezydent miasta), pisma może doręczać sołtys.
Gdy podatnik jest nieobecny w mieszkaniu, pisma doręcza się za pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.
Gp radzi
Czy adresat może dowodzić, że nie otrzymał wezwania
Zawiadomienie o terminie rozprawy sądowej odebrał sąsiad i nie przekazał mi listu z sądu. Nie mogłam uczestniczyć w postępowaniu. Czy mogę dowodzić, że przesyłka do mnie nie dotarła?
Tak Kodeks postępowania cywilnego (i karnego) wprowadził instytucję doręczenia zastępczego, które przewiduje, że pismo sądowe zostało doręczone prawidłowo. Doręczenie to pozwala na wręczenie pism osobom postronnym pod nieobecność adresata. Warunkiem jest, aby była to osoba pełnoletnia i by podjęła się oddania pisma adresatowi.
Adresat może dowodzić, że pisma nie otrzymał i o nim nie wiedział, gdyż osoba lub urząd, której pismo wręczono, nie oddały mu pisma. Może na tę okoliczność powołać świadków. W wypadku obalenia domniemania o skutecznym doręczeniu terminy procesowe związane z pismem biegną dopiero od dnia ich faktycznego otrzymania. Jednak nie można powoływać się na nieotrzymanie pisma z sądu, jeśli osoba zawiadomiona jest o jego nadejściu, ale nie zgłasza się po jego odbiór.
Czy jest kara za niezgłoszenie się do prokuratury
Przebywam za granicą. Prokuratura wezwała mnie do złożenia zeznań, przesyłając wezwanie mojemu pełnomocnikowi. Problem w tym, że adwokat ten nie został przeze mnie ustanowiony w tej sprawie, w której otrzymałem wezwanie, tylko w zupełnie innej. Czy poniosę z tego powodu jakieś konsekwencje?
Nie Trzeba rozróżnić dwie podstawowe kwestie - po pierwsze, relację pomiędzy prokuraturą a wzywanym, a po drugie, relację pomiędzy wzywanym a jego pełnomocnikiem. Jeśli chodzi o pierwszą sytuację, to w świetle przepisów kodeksu postępowania karnego nie doszło ani do doręczenia zwykłego (brak jest potwierdzenia odbioru), ani do tzw. doręczenia formalnego (zastępczego). Jedyne, co się stało, to przesłanie pisma do adwokata umocowanego przez wzywanego, ale umocowanego w innej sprawie. W takiej sytuacji przepisy k.p.k. nie mogą narzucić rozszerzenia umocowania. Ponieważ to, w jaki sposób jest sformułowany zakres pełnomocnictwa, leży wyłącznie w gestii mocodawcy, a nie prokuratury.
POSTULUJEMY
Minister sprawiedliwości w ramach nadzoru nad sądami powszechnymi powinien wystąpić z inicjatywą legislacyjną zmiany przepisów o doręczeniu na adres skrzynki pocztowej w innych ustawach, takich jak:
- kodeks postępowania administracyjnego (art. 39-49)
- kodeks postępowania karnego (art. 128-142)
- ustawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (art. 65-81)
- Ordynacja podatkowa (art. 144-154c)
KATARZYNA ŻACZKIEWICZ
BOGDAN ŚWIĄDER
Podstawa prawna
■ Art. 135 i 136 ustawy z 9 maja 2007 r. zmieniającej ustawę Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 121, poz. 831).
■ Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych, przez pocztę w postępowaniu cywilnym (Dz.U. nr 62, poz. 697 ze zm.).
■ Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 17 września 2002 r. (SK 35/01, Dz.U. nr 157, poz. 1318).
OPINIA
RADOSŁAW FLEJSZAR
doktor, Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego
Z nowego sposobu doręczania pism sądowych będą mogły skorzystać wszystkie kategorie podmiotów biorących udział w postępowaniu cywilnym. W celu zapobieżenia ewentualnemu utrudnianiu biegu postępowania nałożono na stronę (w dodanym par. 4 art. 136 k.p.c.) obowiązek zawiadamiania sądu o każdej zmianie adresu skrytki pocztowej - pod rygorem pozostawienia pisma sądowego w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Podobny obowiązek ciąży na stronach procesu w razie zmiany miejsca zamieszkania.
/>
/>
