W dniu 4 listopada 2010 roku Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący eksmisji do pomieszczenia tymczasowego orzekając, że wstrzymanie eksmisji z lokalu orzeczonej przez sąd wobec osoby znęcającej się nad rodziną lub dłużnika, jest niezgodne z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1046 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego jest niezgodny z art. 2 i wynikającą z niego zasadą prawidłowej legislacji, z art. 45 ust. 1 oraz z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji, a ponadto w zakresie, w jakim dotyczy wykonania obowiązku opróżnienia lokalu mieszkalnego orzeczonego wyrokiem sądowym z powodu znęcania się nad rodziną, jest niezgodny także z art. 71 ust. 1 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 1046 § 4 k.p.c. jest sprzeczny z zasadą poprawnej legislacji wywiedzioną z art. 2 konstytucji.

W ocenie Trybunału brak precyzyjnego określenia obowiązków podmiotów wskazanych w art. 1046 § 4 i § 5 k.p.c. związanych z zapewnieniem dłużnikowi pomieszczenia tymczasowego powoduje, że podmioty te nie podejmują efektywnych czynności w tym kierunku. W konsekwencji komornik, który na podstawie art. 1046 § 4 k.p.c. jest zobowiązany do wstrzymania czynności egzekucyjnych, nie jest w stanie wykonać prawomocnego wyroku sądowego. Wskazana sytuacja powoduje w praktyce, że wyroki eksmisyjne nie są wykonywane lub są wykonywane ze znacznym opóźnieniem.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że zagwarantowanie ochrony członkom rodziny osoby, w stosunku do której orzeczono eksmisję ze względu na znęcanie się nad rodziną, jest szczególnym obowiązkiem władz publicznych wynikającym z art. 71 ust. 1 konstytucji. Ze wskazanego przepisu konstytucji oraz art. 1046 § 4 k.p.c. można wyinterpretować obowiązek gminy w postaci zapewnienia pomieszczenia tymczasowego w celu wykonania eksmisji z powodu znęcania się nad rodziną. Jednakże orzeczenia eksmisyjne nie są w wielu przypadkach wykonywane lub są wykonywane ze znacznym opóźnieniem. Wynika to z braku precyzji zaskarżonej regulacji.

Trybunał Konstytucyjny wskazał, że w wyniku wstrzymania wykonania wyroku nakazującego opróżnienie lokalu na podstawie art. 1046 § 4 k.p.c. właściciel lub podmiot innych praw majątkowych nie może korzystać z lokalu i pobierać pożytków. Jest też poważnie ograniczony w możliwości dysponowania lokalem.

Jest natomiast zobowiązany do opłacania podatków i ponoszenia innych obciążeń publiczno - i prywatnoprawnych dotyczących lokalu oraz wykonywania obowiązków związanych z jego utrzymaniem w należytym stanie. Wskazana sytuacja powoduje nieproporcjonalne rozłożenie ciężaru ochrony osób eksmitowanych przed bezdomnością, ograniczając istotę prawa właściciela lub podmiotu innych praw do lokalu niezgodnie z art. 31 ust. 3 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny postanowił zatem o odroczeniu terminu utraty mocy obowiązującej wskazanych w sentencji przepisów o 12 miesięcy.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Granat, a sprawozdawcą był sędzia TK Stanisław Biernat.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 listopada 2010 roku Sygn. akt K 19/06

Zobacz także:

TK: finansowanie składek KRUS niekonstytucyjne