Skarżący jest absolwentem Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Studia na WAT były bezpłatne, a studenci otrzymywali nieodpłatne zakwaterowanie, umundurowanie i wyżywienie oraz pomoce naukowe, był im też wypłacany żołd oraz mogły być wypłacane stypendia. W okresie studiów skarżący miał status kandydata na żołnierza zawodowego, zaś bezpośrednio po jej ukończeniu stał się żołnierzem zawodowym.

Zgodnie z przepisami pragmatyki wojskowej z 1970 r., obowiązującej w czasie gdy rozpoczynał studia, miał obowiązek służyć w wojsku przez 12 lat po zakończeniu studiów- tzw. służba obowiązkowa, a według przepisów pragmatyki wojskowej z 2003 r. - przez okres równy dwukrotnemu czasowi trwania studiów od ich ukończenia co z reguły równa się 10 -letniemu okresowi.

Zobacz: TK o zasadach wynagradzania syndyków państwowych

Miał on prawo wystąpić ze służby wojskowej wcześniej, jednak w takim wypadku art. 54 ust. 1 zaskarżonej ustawy zobowiązywał go do zwrotu równowartości zwaloryzowanych kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę, ustalanych przez dowódcę jednostki wojskowej, w zakresie proporcjonalnym do czasu pozostałego do końca służby obowiązkowej.

Skarżący zarzucił temu rozwiązaniu przede wszystkim naruszenie prawa do bezpłatnej nauki w szkole publicznej oraz wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego



Trybunał Konstytucyjny nie podzielił zarzutów skarżącego z uwagi na to, że wykaz kosztów związanych ze studiowaniem w WAT obejmuje tylko koszty zakwaterowania, umundurowania i wyżywienia studenta, koszty dojazdu do miejsca pobierania nauki oraz koszty "świadczeń związanych z nauką". Wykaz ten nie obejmuje natomiast udziału w kosztach samego nauczania, takich jak wynagrodzenia wykładowców czy utrzymanie bazy dydaktycznej.

Zobacz: TK w przedmiocie utraty prawa do wynagrodzenia przez nadzorcę sądowego

Trybunał Konstytucyjny orzekł również, że zaskarżony przepis ustawy nie ogranicza w sposób sprzeczny z art. 31 ust. 3 konstytucji zasady wolności wyboru zawodu i miejsca pracy, chociaż ustanawia pewne pośrednie ograniczenie, nienaruszające jednak istoty tej wolności i znajdujące uzasadnienie w konieczności ochrony porządku publicznego i bezpieczeństwa państwa.

Skarżący, jako osoba pełnoletnia, w pełni dobrowolnie i świadomie wybrał zawód żołnierza, mając świadomość obowiązków, które się z tym wiążą, w szczególności obowiązku "odsłużenia" określonego czasu w wojsku pod rygorem zwrotu równowartości kosztów, które państwo poniosło w związku z jego kształceniem. Skorzystał z bezpłatnej nauki w renomowanej szkole wojskowej, mając też zapewnione - na koszt państwa - pełne utrzymanie i żołd oraz nie ponosząc żadnych kosztów związanych z nauką.

Zobacz: TK: Brak kontroli zezwoleń na ujawnianie danych osobowych niezgodny z Konstytucją

Następnie, na własne życzenie, został zwolniony z zawodowej służby wojskowej przed upływem okresu przewidzianego przepisami, a więc w pełni skorzystał z możliwości wyboru innego zawodu. Uiszczenie kwoty równowartości kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę, w zakresie proporcjonalnym do czasu pozostałego do odsłużenia, nie jest już przy tym warunkiem zwolnienia ze służby.

Skarb Państwa ma - zdaniem Trybunału - prawo do odzyskania nakładów poniesionych na pozyskanie dla wojska wysoko kwalifikowanego specjalisty, który - wbrew dobrowolnie podjętemu zobowiązaniu - nie odsłużył jako żołnierz zawodowy wymaganego przepisami okresu.

PS/źródło:TK

Zobacz także:

TK : Wyłączenie prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze

TK: Surowość kary orzekanej wobec prawników w postępowaniu lustracyjnym niekonstytucyjna