W dniu 4 lutego 2011 roku Sejm przyjął rządowy projekt nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Kluczowe zmiany obejmują m.in. wprowadzenie modelu finansowania uczelni uzależnionego od jakości kształcenia czy uproszczenie ścieżki kariery naukowej, kładziony jest również nacisk na połączenie świata akademickiego z rynkiem pracy.
Autonomia uczelni
Nowelizacja zakłada większą autonomię programową uczelni wyższych, zagwarantować ma to przede wszystkim likwidacja sztywnych, centralnych standardów nauczania. Uczelnie zyskają swobodę w tworzeniu nowych autorskich kierunków studiów, a ich programy tworzyć będą autorytety naukowe przy wsparciu pracodawców i ekspertów w dziedzinie gospodarki.
Nowe mechanizmy wprowadzane są w oparciu o funkcjonujące w Europie tzw. Ramy Kwalifikacji. Dzięki Krajowym Ramom Kwalifikacji (KRK) dyplomy polskich uczelni będą mogły być porównywane z dyplomami z innych krajów europejskich.
Finansowanie szkolnictwa wyższego
Utrzymany zostanie dotychczasowy sposób finansowania szkolnictwa wyższego. Ponadto dodatkowe środki będą otrzymywać najlepsze uczelnie publiczne i niepubliczne, które uzyskają status Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW). Dodatkowe środki trafią również do wybitnych uczonych, młodych naukowców, doktorantów i studentów.
Kariera naukowa
Nowelizacja zakłada uproszczenie ścieżki kariery naukowej. Uproszczona zostanie procedura ubiegania się o stopień doktora habilitowanego. Procedura w większym stopniu skoncentruje się na realnych osiągnięciach i dorobku naukowym, a czas jej prowadzenia skrócony zostanie z obecnych 11 do 4 miesięcy. Wprowadzony zostanie także obowiązek stosowania trybu konkursowego przy kwalifikacji na studia doktoranckie. Warunkiem otwarcia przewodu doktorskiego będzie co najmniej jedna publikacja w czasopiśmie naukowym o zasięgu krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej. Doktoranci otrzymają większe wsparcie finansowe, a najlepsi z nich otrzymają dodatkowe stypendium.
Reforma zwiększa otwarcie na naukowców z zagranicy. Wybitny uczony ze stopniem doktora i z istotnym dorobkiem naukowym zagranicą będzie mógł uzyskać w Polsce uprawnienia doktora habilitowanego. Ograniczeniu ulegnie także wieloetatowość. Dodatkowy etat będzie możliwy jedynie po uzyskaniu zgody rektora. Nauczyciele akademiccy będą również obowiązkowo poddawani ocenie działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Ocena będzie dokonywana nie rzadziej niż co 2 lata, a profesorów – raz na 4 lata. Druga negatywna ocena będzie obligować rektora do rozwiązania stosunku pracy z ocenionym nauczycielem.
Współpraca świata nauki i rynku pracy
Jedną z istotnych zmian jest położenie większego nacisku na współpracę środowisk naukowych z przedstawicielami pracodawców. Szkoły zyskają możliwość kształcenia studentów przy udziale pracodawcy bądź na jego zamówienie.
Bezpłatny drugi kierunek dla najlepszych
Powstanie katalog bezpłatnych usług dla wszystkich studentów (uczelni publicznych i niepublicznych), zmieni się także system pomocy materialnej z myślą o najuboższych studentach.
Więcej studentów zyska szansę na studia bezpłatne. Drugi kierunek będzie mógł studiować każdy student, jednak aby były to studia bezpłatne, musi on uzyskać stypendium rektora za wyniki w nauce.
Pisaliśmy o tym: Darmowe studia tylko dla najlepszych
Zniesiony będzie wymóg zatwierdzania przez ministra nauki regulaminów studiów i statutów uczelni. Rektorzy otrzymają większe uprawnienia w zakresie tworzenia, przekształcenia i likwidacji jednostek organizacyjnych uczelni oraz tworzenia ich filii.
Reforma wejdzie w życie w dniu 1 października 2011 r.
PS/źródło:KPRM
Zobacz także: