Wzmocnienie funkcji wojewody w stosunku do administracji zespolonej i niezespolonej działającej w województwie, reprezentowanie rządu oraz większa odpowiedzialność za zarządzanie kryzysowe oraz bezpieczeństwo i porządek publiczny - takie wyzwania rząd stawia przed wojewodami. Przygotowany projekt ustawy stanowi element reformy administracji publicznej.
Nastąpi wzmocnienie funkcji kontrolnych wojewody. Na podstawie nowych przepisów, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2009 r., wojewoda będzie mógł żądać od organów administracji rządowej informacji i wyjaśnień o ich działalności. Ponadto kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży mają informować wojewodę o wynikach kontroli w ich jednostkach.
Wojewoda będzie mógł wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych także organy samorządu terytorialnego. W ściśle określonych przypadkach będzie mógł także wstrzymać egzekucję administracyjną poprzez wydanie decyzji administracyjnej.
Wojewoda będzie zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej, czyli służb, inspekcji i straży. Oznacza to, że oprócz kierowania jej działalnością, będzie ją kontrolował i odpowiadał za rezultaty pracy. Ponadto zadania administracji rządowej w województwie będą realizowane przez organy rządowej administracji niezespolonej oraz jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli tak wynika z ustaw lub porozumienia. Dodatkowo organy administracji niezespolonej będą zobowiązane do składania wojewodom rocznych sprawozdań ze swej działalności, a w szczególnych sytuacjach wojewodowie będą mogli je kontrolować.
W projekcie przyjęto zasadę, że do właściwości wojewody należą wszystkie sprawy dotyczące administracji rządowej w województwie, niezastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji. Swoje zadania wykonuje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży. Dla uproszczenia struktur administracji rządowej w województwie oraz ograniczenia kosztów jej funkcjonowania rząd proponuję likwidację delegatur urzędów wojewódzkich.
Powołanie i odwołanie wojewody oraz wicewojewody pozostanie domeną prezesa Rady Ministrów, jednak rząd zamierza wprowadzić kryteria, jakie muszą spełnić kandydaci na te stanowiska. Zaostrzone będą wymogi kwalifikacji i doświadczenia zawodowego dla kandydatów na wojewodów. Będą musieli posiadać obywatelstwo polskie, tytuł zawodowy magistra lub równorzędny, 3-letni staż pracy w kierowaniu zespołem, cieszyć się nieposzlakowaną opinią. Ponadto muszą korzystać z pełni praw publicznych i nie mogą być karani za umyślne przestępstwa, w tym skarbowe. Tak jak dotychczas, wojewodowie będą mogli określić w zarządzeniach zakres kompetencji oraz zadań wicewojewodów.
Nadzór nad wojewodami sprawować będzie szef rządu, który dokonywać będzie okresowej oceny ich pracy pod katem zgodności z polityką rządu. Natomiast legalność, rzetelność i gospodarność sprawdzi minister spraw wewnętrznych i administracji. Przygotowana ustawa ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 5 czerwca 1998 r. oáadministracji rządowej w województwie.
KPRM