W dniu 4 listopada 2009 roku Trybunał Konstytucyjny uznał, że rozszerzenie kręgu podmiotów zwolnionych z opłat abonamentowych jest zgodne z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący abonamentu radiowo-telewizyjnego.

Przed przystąpieniem do oceny zasadności zarzutów materialnych, Trybunał, zgodnie z art. 42 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zbadał konstytucyjność trybu uchwalania zakwestionowanych przepisów. Wątpliwości Trybunału, na które zwróciła uwagę również Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT), przedstawiając opinię w sprawie, dotyczyły zakresu poprawek Senatu wprowadzonych do ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych (ustawa zmieniająca).

Odpowiednie kryterium wieku do zwolnienia z abonamentu

Ustawa zmieniająca uchwalona przez Sejm i przekazana do Senatu zwalniała z opłat abonamentowych emerytów i rencistów, osoby uprawnione do świadczeń z pomocy społecznej, bezrobotnych i osoby uprawnione do zasiłku albo świadczenia przedemerytalnego. Senat uchwalił kilka poprawek, między innymi: wprowadził kryterium wieku i dochodu niezbędne do uzyskania zwolnienia z abonamentu przez emerytów i rencistów.

Poprawki zostały przyjęte przez Sejm

Zdaniem TK Senat może wprawdzie nawet całkowicie zmienić kierunki rozwiązań proponowane przez projektodawcę, jednak poprawki muszą mieścić się w zakresie projektu poddanego pierwszemu czytaniu w Sejmie. W przeciwnym razie mamy do czynienia z inicjatywą ustawodawczą Senatu ukrytą w formie poprawki, w efekcie której do ustawy mogą trafić treści, które nie przeszły pełnej drogi procedury sejmowej.

Trybunał uznał, że realizacja misji publicznej przez media publiczne jest niemożliwa bez zapewnienia odpowiednich nakładów finansowych pochodzących ze środków publicznych. Jednakże to do ustawodawcy należy wybór formy finansowania, jego wysokości i szczegółowych zasad. Jako formę finansowania misji publicznej, w granicach przysługującej mu swobody, ustawodawca wybrał abonament. Jednocześnie postanowił zwolnić część podmiotów z powszechnego obowiązku opłacania abonamentu. Ustawa zmieniająca rozszerza aktualny krąg zwolnień zawarty w art. 4 ustawy o opłatach abonamentowych. Takie działanie ustawodawcy jest jego uprawnionym działaniem, a zatem nie narusza wynikającej z art. 2 konstytucji zasady bezpieczeństwa prawnego.

Drugi z powołanych przez Prezydenta RP wzorców kontroli - art. 213 ust. 1 konstytucji -jest przepisem ustrojowym, określającym pozycję i zadania KRRiT, do których nie należy ustalanie wysokości opłat abonamentowych ani zwolnień od tych opłat. Trybunał nie dostrzegł, na tle zaskarżonych w tej sprawie przepisów, związku między konstytucyjnymi zadaniami KRRiT a rozszerzeniem zakresu zwolnień od opłat abonamentowych, w szczególności ewentualnego ograniczenia zakresu tych zadań. Art. 213 ust. 1 konstytucji jest zatem nieadekwatnym wzorcem kontroli konstytucyjności względem zakwestionowanego przepisu.

Rozprawie przewodniczył prezes TK Bohdan Zdziennicki, sprawozdawcą był sędzia TK Marek Kotlinowski.

TK/AS

Zobacz także:

Znaczenie Trybunału Konstytucyjnego-raport

TK: Ordynacja wyborcza do PE jest zgodna z konstytucją