W dniu 24 października 2011 roku odbyło się kolejne z cyklu spotkań z prawnikiem organizowanych przez kancelarię e/n/w/c nt. „Kto ma prawa autorskie – pracodawca czy pracownik?”.

Spotkanie poprowadził Rafał Gąsiorowski, ekspert kancelarii w dziedzinie własności intelektualnej, który przybliżył kwestie prawne związane z prawami autorskimi w relacji pracodawca-pracownik.

Utwór jako przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania podlega ochronie. Jak zaznaczył Rafał Gąsiorowski ochronie nie podlega natomiast idea czy koncepcja. Prelegent podkreślił także, że utwór chroniony jest od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną i bez względu na spełnienie jakichkolwiek formalności, czyli z mocy prawa.

Zobacz: Raport: Prawne aspekty cloud computing

Autorskie prawa osobiste

Są to prawa chroniące więź twórcy z utworem, w tym prawo do autorstwa utworu, oznaczenia swoim nazwiskiem lub pseudonimem, nienaruszalności treści i formy, decyzji o jego pierwszym udostępnieniu czy nadzoru nad sposobem jego wykorzystania. Prawa te są nieograniczone w czasie i nie można się ich zrzec- zauważa Rafał Gąsiorowski.

Zobacz: Prawa autorskie twórców, którzy zmarli 70 lat temu wygasają

Autorskie prawa majątkowe

Gwarantują one twórcy wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz wynagrodzenie za korzystanie z utworu. Co do zasady wygasają one z upływem 70 lat od śmierci twórcy.

Autorskie prawa majątkowe do utworu pracowniczego

Autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania przez niego obowiązków wynikających z umowy o pracę, nabywa pracodawca. Konieczne jest jednak przyjęcie przez niego danego utworu, które może nastąpić poprzez złożenie pisemnego oświadczenia czy w sposób dorozumiany – podkreśla Rafał Gąsiorowski. Jednak jak zauważa dalej można zapisać w umowie o pracę, że autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych będą przechodzić na pracodawcę równocześnie z chwilą powstania utworu. Dzięki temu postanowieniu pracodawca będzie mógł korzystać z majątkowych praw autorskich już od chwili powstania utworu pracowniczego- dodaje.

Ponadto utwór pracowniczy przechodzi na pracodawcę jedynie w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Warto podkreślić, że autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika przechodzą na pracodawcę tylko wtedy gdy jest on zatrudniony na umowę o pracę.

Z kolei w przypadku utworów stworzonych na podstawie świadczenia usług na podstawie umów cywilnoprawnych autorskie prawa majątkowe nie przechodzą, chyba że w umowie postanowiono inaczej.

Zobacz: Prawo autorskie w orzecznictwie i doktrynie

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych jak i umowa o korzystania z utworu tzw. licencja obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione i może dotyczyć jedynie pól eksploatacji znanych w chwili jej zawarcia. Zapis umowy stanowiący, że korzystanie z utworu nastąpi na wszystkich polach eksploatacji jest nieważny – mówi Rafał Gąsiorowski.

Paulina Szewioła

Zobacz także:

Kontraktowanie w prawie autorskim

Nabycie pierwotne i nabycie pochodne w prawie autorskim