W dniu 18 lipca 2011 roku weszła w życie ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, która reguluje kompetencje, tryb wyboru członków, ustrój i postępowanie przed Krajową Radą Sądownictwa.
Celem ustawy jest dostosowanie porządku prawnego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 19 listopada 2009r, sygn. akt 62/07, w którym Trybunał odniósł się do kwestii określania w drodze rozporządzenia szczegółowego trybu działania oraz postępowania przed KRS. TK uznał za niekonstytucyjne m.in. regulowanie kwestii szczegółowych związanych z postępowaniem przed KRS w akcie niższej rangi.
W Sejmie za przyjęciem ustawy o KRS głosowało 285 posłów, przeciwnych było 135, zaś jeden wstrzymał się od głosu. Senat RP na posiedzeniu w dniu 1 kwietnia 2011 wprowadził do jej tekstu 8 zmian, które w dniu 12 maja zaakceptował Sejm.
Należy zaznaczyć, że kwestie związane z trybem działania KRS nie były dotąd regulowane ustawowo, dlatego też akt ten ma doniosłe znaczenie dla polskiego systemu prawnego. Nowe przepisy zawierają zasady i tryb przyznawania diet przysługujących członkom Rady z tytułu pracy w niej.
Zrezygnowano z dotychczasowego rozwiązania umożliwiającego ministrowi sprawiedliwości, prezesowi SN i prezesowi NSA delegowanie swojego zastępcy na posiedzenia Rady, gdy nie mogą brać udziału w jej pracach osobiście.
Do kompetencji KRS należy m.in. wypowiadanie się o stanie kadry sędziowskiej, uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sądownictwa i sędziów. Zgłasza ona również kandydata na stanowisko Prokuratora Generalnego . Może ona zarządzić przeprowadzenie postępowania lustracyjnego w sądzie.
Sejm wybiera członków Rady spośród posłów na okres czterech lat, analogicznie czyni to Senat. Ich kadencja trwa do momentu wybrania nowych członków. Organami Rady są Przewodniczący oraz Prezydium Rady. KRS obraduje na posiedzeniach plenarnych, zwoływanych co najmniej raz na dwa miesiące.
Nowa ustawa stanowi, że gdy na jedno stanowisko sędziowskie zgłasza się kilku kandydatów to Rada rozpatruje i ocenia ich kandydatury łącznie. Uchwała Rady staje się prawomocna, jeżeli nie przysługuje od niej odwołanie. W wypadku, gdyby uchwała była sprzeczna z prawem, uczestnik postępowania będzie mógł się odwołać do Sądu Najwyższego.
Zgodnie z ustawą, "w przypadku ujawnienia nowych okoliczności dotyczących osoby wskazanej we wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego" prezydent będzie miał prawo odesłać sprawę KRS z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie kandydatury.
Taki zapis jest reakcją na sytuację sprzed kilku lat, gdy ówczesny prezydent Lech Kaczyński odmówił nominacji dziewięciu sędziów zgłoszonych mu przez KRS do powołania.
Podstawa prawna: Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, uchwalona 12 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 nr 126 poz. 714).
Karol Muż
Zobacz także: