Trybunał Konstytucyjny w dniu 20 października 2009 roku uznał, że ograniczenie przesłanek wznowienia postępowania w sprawach gospodarczych jest niezgodne z Konstytucja.

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną spółki 4G POLSKA sp. z o.o. dotyczącą ograniczenia przesłanek wznowienia postępowania w sprawach gospodarczych.

TK uznał w tej sprawie, że ograniczanie przesłanek wznowienia postępowania gospodarczego jest niezgodne z Konstytucją.

Zakwestionowany przepis ma zastosowanie w sprawach ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami, w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Jego istotą jest skrócenie podstawowego, na gruncie procedury cywilnej, pięcioletniego terminu na wznowienie postępowania, określonego w art. 408 k.p.c., do dwóch lat.

Powodem wprowadzenia tego terminu (z art. 47922 k.p.c.) była konieczność ochrony prawomocnych orzeczeń co do istoty sprawy od dalszego zaskarżania i stwierdzony doświadczalnie fakt, że po upływie tak długiego czasu stosunki z reguły zmieniają się tak dalece, że trudno spodziewać się praktycznego skutku wznowienia. Termin z art. 47922 k.p.c. ma charakter materialny, jego upływ uniemożliwia wznowienie postępowania, z wyjątkiem zajścia jednej z dwóch opisanych w nim sytuacji: strona była pozbawiona możliwości działania albo strona nie była należycie reprezentowana (analogiczna konstrukcja została zastosowana w art. 408 k.p.c.).

Wznowienie postępowania jest prawem wynikającym z art. 190 ust. 4 konstytucji. Jego realizacja następuje w formie określonej w przepisach ustawowych właściwych dla danego postępowania, w tym przypadku cywilnego
Art. 190 ust. 4 konstytucji, przyznając jednostce prawo podmiotowe do rozstrzygnięcia sprawy w następstwie utraty mocy przez zdyskwalifikowaną normę prawną, nie deklaruje utraty skuteczności prawnej z mocy prawa niekonstytucyjnych aktów stosowania prawa. W zgodzie z zasadą pewności prawa i zasadą ochrony zaufania (art. 2 konstytucji) nakazuje wznowienie prawomocnie (ostatecznie) zakończonych postępowań. Zagwarantowane w art. 190 ust. 4 konstytucji prawo wznowienia postępowania ma szczególny charakter prawny i nie może być utożsamiane - zwłaszcza jeżeli chodzi o jego cel - z instytucjami poszczególnych gałęzi prawa.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcą był sędzia TK Marek Mazurkiewicz.

TK/AS

Zobacz także:

Prawo antydyskryminacyjne w praktyce-szkolenieUchwała ORA w sprawie zawieszonych adwokatów