Trybunał wyjaśnił zakres immunitetu przyznanego na mocy prawa Unii posłom do Parlamentu Europejskiego obejmującego ich opinie i stanowiska zajęte przez nich w głosowaniu, w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych, stwierdzając iż może być on przyznany tylko, jeżeli istnieje bezpośrednia i oczywista więź między opinią wyrażoną przez posła do Parlamentu Europejskiego i wykonywaniem przez niego obowiązków parlamentarnych.



Członkowie Parlamentu Europejskiego korzystają z ochrony na podstawie protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej.

Gdy przeciwko posłowi do Parlamentu Europejskiego wszczęto postępowanie sądowe z powodu wyrażonych przez niego opinii lub stanowisk zajętych w głosowaniu, ocena zastosowania tego immunitetu należy do wyłącznej właściwości sądu krajowego rozpoznającego sprawę.

Stan faktyczny

W ramach wszczętego przed Tribunale di Isernia (Włochy) postępowania karnego przeciwko A. Patriciellemu, posłowi do Parlamentu Europejskiego, prowadzone jest postępowanie w sprawie czynu zabronionego polegającego na pomówieniu funkcjonariusza publicznego w czasie wykonywania przez niego obowiązków służbowych. W czasie sprzeczki na parkingu publicznym A. Patriciello oskarżył funkcjonariusza policji miejskiej z Pozzili (Włochy) o popełnienie czynu zabronionego (poświadczenie nieprawdy) twierdząc, że funkcjonariusz ten sfałszował godziny wypisując mandaty wielu kierowcom, których pojazdy zostały zaparkowane z naruszeniem kodeksu drogowego.

W 2009 r. w odpowiedzi na wniosek A. Patriciella Parlament Europejski - uznawszy, że działał on w interesie publicznym swych wyborców, postanowił wyrazić zgodę na skorzystanie przez posła z immunitetu.

Sąd włoski zwrócił się do Trybunału o wyjaśnienie istotnych kryteriów umożliwiających określenie, czy oświadczenie złożone przez posła do Parlamentu Europejskiego poza pomieszczeniami Parlamentu Europejskiego i w którego sprawie wszczęto postępowanie karne w jego państwie członkowskim pochodzenia w sprawie czynu zabronionego polegającego na pomówieniu, stanowi opinię wyrażoną w czasie wykonywania przez niego obowiązków parlamentarnych, w związku z czym może na tej podstawie skorzystać z immunitetu.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości

W pierwszej kolejności Trybunał przypomniał, że zakres immunitetu w związku z opiniami lub stanowiskiem zajętym w głosowaniu przez posłów do Parlamentu Europejskiego w czasie wykonywania przez nich obowiązków parlamentarnych należy określić jedynie na podstawie prawa Unii. W ten sposób, na podstawie tego prawa immunitet przyznany posłom do Parlamentu Europejskiego zmierza do ochrony ich swobody wypowiedzi i ich niezależności. Dlatego też stanowi on przeszkodę dla jakiegokolwiek postępowania sądowego, jakie mogłoby być wszczęte ze względu na ich opinie i stanowiska zajęte w głosowaniu.

W związku z powyższym, gdy są spełnione przesłanki materialne dla przyznania immunitetu, Parlament Europejski nie może go uchylić i sąd krajowy mający go zastosować jest zobowiązany oddalić powództwo wniesione przeciwko posłowi do Parlamentu Europejskiego.

Następnie, Trybunał wyjaśnił, że o ile immunitet parlamentarny obejmuje zasadniczo oświadczenia złożone w pomieszczeniach Parlamentu Europejskiego, nie jest wykluczone, że oświadczenie złożone poza tymi pomieszczeniami może stanowić opinię wyrażoną w czasie pełnienia obowiązków parlamentarnych. Istnienie takiej opinii należy zatem oceniać w zależności od charakteru i treści oświadczenia – a nie od miejsca, w jakim zostało ono złożone.

W związku z tymi ustaleniami Trybunał orzekł, że pojęcie opinii mogącej spowodować skorzystanie z immunitetu należy rozumieć szeroko jako obejmujące wypowiedzi, które ze względu na ich treść odpowiadają twierdzeniom stanowiącym subiektywne oceny. Ponadto aby opinia mogła być objęta immunitetem, powinna mieć związek z obowiązkami parlamentarnymi.

Niemniej jednak Trybunał stwierdził, że przyznanie immunitetu może ostatecznie utrudnić ściganie przestępstw i pozbawić tym samym osoby, które doznały uszczerbku w wyniku tych naruszeń, dostępu do wymiaru sprawiedliwości, a nawet uniemożliwić im uzyskanie odszkodowania z tytułu poniesionej szkody. Uwzględniając te konsekwencje Trybunał zaznaczył, że immunitet może być przyznany tylko, gdy więź między wyrażoną opinią a obowiązkami parlamentarnymi jest bezpośrednia i oczywista.

Do włoskiego sądu należy zatem ocena, czy oświadczenie posła do Parlamentu Europejskiego wykazuje wyraźnie taki związek i może w konsekwencji być uznane za wyrażenie opinii w czasie wykonywania przez niego obowiązków parlamentarnych oraz uzasadnić przyznanie immunitetu.

W tym względzie Trybunał wskazał jednakże, iż na podstawie opisu okoliczności faktycznych i treści twierdzeń A. Patriciella jego oświadczenia zdają się stosunkowo odległe od ciążących na nim obowiązków członka Parlamentu Europejskiego. W niniejszym przypadku bowiem wypowiedzi A. Patriciella z trudem mogą wykazywać bezpośrednią więź z interesem ogólnym obywateli.

Ponadto Trybunał przypomniał, że decyzja o wyrażeniu zgody na skorzystanie z immunitetu wydana przez Parlament Europejski stanowi jedynie opinię, która nie wywołuje jakiegokolwiek wiążącego skutku wobec sądu krajowego.

Wreszcie, w przypadku gdy uwzględniając wykładnię przedstawioną w niniejszym wyroku włoski sąd postanowiłby odstąpić od stanowiska Parlamentu Europejskiego, prawo Unii nie nakłada na ten sąd jakiegokolwiek szczególnego obowiązku w odniesieniu do uzasadnienia jego orzeczenia.

PS/źródło:curia.pl

Zobacz także:

Wyrok ETS w sprawie polskiego aplikanta

ETS: Stwierdzenie braku naruszenia zakazu nadużywania pozycji dominującej leży po stronie Komisji