Po co prawnikowi wrażliwość społeczna? Jak upowszechnić mediację-to niektóre z pytań, na które eksperci-teoretycy i praktycy, próbowali odpowiedzieć podczas konferencji pt. „Szerszy dostęp do pomocy prawnej-wyzwania na przyszłość”, która odbyła się w dniu 15 grudnia 2010 w Warszawie.
Podczas konferencji doc. Elżbieta Łojko –prodziekan Wydziału Prawa i Administracji UW przedstawiła cząstkowe wyniki badań na temat wrażliwości społecznej prawników.
Co powinien umieć absolwent prawa?
Z analizy badań przeprowadzonych w latach 1996-97, oraz w roku 2008, wynika, że chęć działania na rzecz dobra innych maleje po skończeniu studiów i nie jest już głównym priorytetem absolwentów prawa.
Jednocześnie 65 % studentów uważa, że usługi prawników są zbyt drogie, zdaniem 7,8 % respondentów prawników jest za mało, według 6% prawnicy są niedouczeni, a 21 % uważa, że prawnicy lekceważą klientów.
Z drugiej strony co drugi Polak jest zdania, że usługi prawnicze powinny być bardzo dobrze opłacane, o ile oczywiści są wykonywane w sposób rzetelny i profesjonalny.
Z pozostałej analizy badań przeprowadzonych wśród obywateli wynika:
zdaniem 23 % najwyższe stanowiska w kraju powinni zajmować prawnicy,88 % myśli, że do zawodu prawnika nadają się osoby wyłącznie o najwyższych kwalifikacjach,84 % uważa, że prawnicy powinni traktować swoją pracę jak służbę publiczną.
Jak pokazały powyższe badania dla absolwentów prawa mniej ważne są wysokie zarobki, a bardziej uznanie w środowisku prawniczym, czy profesjonalizm.
Następnie Prof. Małgorzata Król z Uniwersytetu Łódzkiego omówiła zasady działania Klinik Prawa, które spełniają zarówno cel dydaktyczny , jak i społeczny. Kliniki Prawa oferujące bezpłatną pomoc prawną obalają mit o kosztownym dostępie do pomocy prawnej-podkreśliła Profesor Król.
Adwokat Agnieszka Suchecka- Tarnacka z kancelarii K&L Gates Jamka sp.k. odnosząc się do tematu wrażliwości społecznej prawników, zwróciła uwagę, że jest ona coraz większa, o czym m.in. świadczy coraz częstsze angażowanie się prawników w działalność pro bono.
Mediacje-jak upowszechnić?
Maciej Tański z Centrum Mediacji Partners Polska rozpoczął panel dyskusyjny dotyczący mediacji i jej upowszechniania.
Jak wykazały badania z 2009 roku połowa Polaków wie czym jest mediacja, na czym polega i gdzie można znaleźć mediatora. Jednocześnie Polacy wciąż chętniej wybierają zakończenie sporu przed sądem, a nie przed mediatorem.
Może to wynikać z niewystarczającego upowszechnienia mediacji-podkreśla Andrzej Szpor z Centrum Rozwiązywania Sporów i Konfliktów Uniwersytetu Warszawskiego. Jak podkreślił, powinniśmy pamiętać również o innych alternatywnych sposobach rozwiązywania sporu (np. o sądownictwie polubownym, czyli arbitrażu).
Sędzia Agnieszka Rękas z Ministerstwa Sprawiedliwości omówiła kampanię prowadzoną przez Ministerstwo (broszury, spoty radiowe, oraz telewizyjne) , która ma na celu upowszechnienie i poszerzenie wiedzy o mediacji.
Obowiązkowe mediacje?
Nowością będzie również powołanie w całej Polsce sieci koordynatorów-będzie to pośrednik między sędzią a mediatorem, oraz między mediatorem a ministerstwem. „Najważniejsza jest zmian mentalności zarówno społeczeństwa, jak i prawników.”- podkreśliła sędzia Rękas.
Tomasz Zbiegień z Chadbourne&Parke LLP zauważył, że przepisy dotyczące mediacji funkcjonujące od 5 lat wymagają zmian i może powinna być w nich uwzględniona mediacja obligatoryjna.
Sędzia Rękas przywołała przykład Norwegii, gdzie w sprawach rodzinnych, gdzie występuje małoletnie dziecko do lat 14 sprawa jest obowiązkowo skierowana do mediacji. Norweskie rozwiązanie było już przedmiotem debaty Sejmowej, jednakże zmiana składu Parlamentu przerwała prace nad tym projektem.
Zdaniem Sędzi Rękas kierowanie do mediacji powinno się opierać na zasadzie obowiązku po stronie sądu, oraz dobrowolnej możliwości stron procesu przystąpienia do niej i do tego powinny zmierzać wszystkie podejmowane działania.
Konferencja została zorganizowana w ramach Programu „Obywatel i PrawoV” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Instytut Spraw Publicznych.
Anna Sergiej
Zobacz także:
Mediacje jako alternatywny sposób rozwiązywania sporów