Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 27 września 2012 orzekł, że uznanie wyroku za niezgodny z prawem musi opierać się na innych przesłankach aniżeli orzeczenie kasatoryjne, które zmierza do skorygowania rozstrzygnięcia sporu w indywidualnej sprawie.

Przedmiotem skargi konstytucyjnej był art. 4241 § 1 kpc, rozumiany w ten sposób, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje jedynie wtedy, gdy niezgodność ta jest oczywista, rażąca i przybiera postać kwalifikowaną. Skarżąca zarzuciła, że takie rozumienie kwestionowanego przepisu, nadane mu przez jednolitą i utrwaloną praktykę Sądu Najwyższego, narusza art. 77 ust. 1 konstytucji, gdyż ogranicza możliwość dochodzenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną niezgodnym z prawem działaniem władzy publicznej.

Zobacz: TK: Miesięczny termin na powołanie sędziego niekonstytucyjny

TK nie podzielił zarzutów skarżącej. Wskazał, że rozwiązania prawne służące realizacji konstytucyjnego prawa do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej, w sytuacji gdy działaniem tym jest wydanie prawomocnego orzeczenia sądowego, powinny uwzględniać takie wartości konstytucyjne, jak: ochrona zaufania jednostki do państwa i prawa, pewność prawa i bezpieczeństwo prawne, zasada stabilności prawomocnych orzeczeń sądowych, będąca ważnym elementem prawa do sądu, oraz zasada swobody decyzyjnej przysługującej sądom przy rozpoznawaniu spraw i orzekaniu, która jest istotnym elementem sędziowskiej niezawisłości.

Zobacz: TK: Przedawnienie nie jest konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym podatnika

Konieczne jest więc różnicowania pojęć "niezgodności z prawem" i "niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego" i - w konsekwencji - obostrzenie warunków odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone działaniem jurysdykcyjnym- podkreślił Trybunał.

TK nie podzielił także zawartego w skardze zarzutu o braku podstaw różnicowania przesłanki "niezgodności z prawem prawomocnego wyroku" w przypadku skargi kasacyjnej i skargi na niezgodne z prawem orzeczenie. Trybunał przypomniał, że choć oba środki prawne służą do prawomocnego orzeczenia, to inny jest ich charakter, cele i skutki ich uwzględnienia. Jak podkreślił Trybunał celem skargi kasacyjnej jest korekta wyroku przez jego zmianę bądź uchylenie, z kolei ostatecznym celem skargi na niezgodne z prawem prawomocne orzeczenie jest naprawienie szkody wyrządzonej przez jego wydanie, nie zaś szkody będącej podstawą pierwotnie wytoczonego powództwa.

PS/źródło:TK

Zobacz także:

TK: Zniesienie awansu poziomego sędziów konstytucyjne

TK: Komornikiem można zostać bez aplikacji